Testy preferencji w badaniach UX

Testy preferencji to kolejna metoda badawcza wykorzystywana w procesie UX. Kluczową kwestią jest dobre zrozumienie tego rozwiązania i odpowiedniego przygotowania. Kiedy więc i jak przeprowadzić testy preferencji? Czym różnią się od testów A/B? W jaki sposób mogą poprawić finalny produkt pod względem funkcjonalnym i wizualnym?

Kiedy i jak przeprowadzać testy preferencji?

Czym są testy preferencji?
Jakościowe a ilościowe testy preferencji
Kiedy przeprowadzić testy preferencji?
Czym różnią się testy preferencji od testów A/B?
Jak przeprowadzać testy preferencji?
Podsumowanie

Czym są testy preferencji?

Testy preferencji to metoda badawcza, polegająca na podzieleniu się z uczestnikami badania kilkoma (przeważnie dwoma — trzema) wariantami projektowymi i zapytaniu o ich preferencje — który projekt im się bardziej podoba i dlaczego. W przeciwieństwie do innych testów, testy preferencji koncentrują się w szczególności na wizualnych aspektach produktów i projektu. Badanie to może pomóc lepiej poznać użytkownika i jego sposób postrzegania marki oraz odkryć, jakie uczucia i emocje mu towarzyszą. Testy preferencji pozwalają też ocenić projekt pod względem jego atrakcyjności wizualnej, spójności marki i jej ogólnej wiarygodności.

Testy preferencji są ważnym aspektem w procesie UX, ponieważ dają badaczom i projektantom bezpośredni wgląd w gusta użytkowników i informację o tym, co myślą na temat różnych projektów (pod względem wizualnym). W rezultacie metoda pozwala podjąć istotne decyzje na wczesnym etapie projektowania i uchronić firmę przed zbędną inwestycją czasu i energii w projekt, który raczej nie spodoba się finalnemu użytkownikowi.

Celem testowania preferencji jest zrozumienie, co wizualnie przemawia do docelowego użytkownika i dlaczego. Wyniki badań można wykorzystać na wielu etapach procesu projektowego, począwszy od ogólnego planowania schematów kolorów czy hierarchii na stronie, po konkretne decyzje dotyczące np. doboru fontów i ikon.

Jakościowe a ilościowe testy preferencji

Możemy rozróżnić jakościowe i ilościowe testy preferencji. Jakościowe mają przeważnie formę wywiadu, podczas którego użytkownikowi pokazywane są różne wersje produktu, a następnie jest pytany, która z nich najbardziej mu się podoba. Testy jakościowe badają także wrażenia i nastawienie użytkownika wobec każdego z przedstawionych projektów, pozwalają też odpowiedzieć nie tylko na pytanie, który projekt podoba im się najbardziej, ale „dlaczego właśnie ten?”

Ilościowe testy preferencji mogą przybrać formę ankiety, w której użytkownicy wybierają preferowany projekt oraz jakie mają nastawienie do każdego z nich. Pozwala to uzyskać informacje zwrotne od znacznie większej grupy badawczej niż w przypadku testów jakościowych, co w rezultacie daje większą pewność, że wyniki te można uogólnić na wszystkich użytkowników. Testy preferencji ilościowe są odpowiednie, kiedy projekt jest stosunkowo prosty i nie zawiera dużej ilości ekranów oraz kiedy firma zna powody, dlaczego użytkownicy wolą jedną wersję bardziej niż drugą.

Kiedy przeprowadzać testy preferencji?

Testy preferencji można wykorzystać na różnych etapach procesu projektowego. Często są jednak stosowane na wczesnej fazie projektowania, w celu uzyskania wstępnej opinii użytkowników, jeszcze zanim firma zainwestuje czas i pieniądze w projekt. W ten sposób można ustalić, który kierunek jest bardziej opłacalny i dlaczego.

Firmy, które nie budują produktu od nowa, lecz planują przeprojektować istniejące już rozwiązanie mogą przeprowadzić test preferencji, w którym sprawdzą swój projekt na tle konkurencji.

Czym różnią się testy preferencji od testów A/B?

Najprościej tłumacząc — testy A/B przeprowadzane są później, gdy finalny projekt jest już prawie gotowy i użytkownicy mogą wchodzić z nim w interakcję na żywo, podczas gdy testy preferencji są przeprowadzane na wczesnym etapie procesu — na prototypie, modelu czy nawet szkicu projektu. Testowanie preferencji polega na zrozumieniu, które projekty użytkownik preferuje i dlaczego — zanim produkt zostanie ukończony.

Istotną różnicą jest też to, że testy A/B opierają się o KPI (Key Performance Indicators — czyli kluczowe wskaźniki efektywności). Pomagają ustalić, jak różne warianty wpływają na zachowania użytkowników i osiąganie celów biznesowych. Przykładem może być firma, która chce zwiększyć liczbę zapisów do newslettera w sklepie internetowym, dlatego postanawia poddać testom A/B przycisk CTA, badając który kolor elementu generuje więcej konwersji.

Jak przeprowadzać testy preferencji?

Określenie celów badawczych

Tak jak w przypadku innych metod, najważniejsze jest określenie celów i pytań badawczych oraz spisanie ich w widocznym miejscu oraz przedstawienie ich uczestnikom testu. Czy priorytetem jest zrozumienie, który wariant projektu preferują użytkownicy? Czy celem jest dowiedzenie się, jak postrzegają oni każdy projekt z osobna?

Warto też ustalić, jakiego rodzaju informacje zwrotne firma chce uzyskać – czy będą one jakościowe czy ilościowe? Należy też upewnić się, że wszystkie warianty projektu będą przydatne.

Określenie sposobu mierzenia odpowiedzi

Dzielenie się spostrzeżeniami przez uczestników może być różne w zależności od tego, czy przeprowadzone zostały testy jakościowe, czy ilościowe. Oto kilka możliwości:

Pytania otwarte – w ten sposób uczestnicy mogą uargumentować swoje wybory, np. Który projekt wolisz?, Dlaczego to ci się podoba?, Czy informacje na tej stronie były dla Ciebie jasne i zrozumiałe? Jak łatwo było ci poruszać się po tym ekranie? Co Ci się podoba w wyglądzie tej strony?
Zamknięta lista przymiotników – mając do dyspozycji konkretne przymiotniki, np. klasyczny, minimalistyczny, elegancki, uczestnicy będą mogli je przyporządkować do ocenianych wariantów.
Prośba o opisanie wariantów w 3-5 słowach (przymiotnikach).
Ocena numeryczna — pozwala określić, który projekt najlepiej przedstawia określone cechy marki.

Uczestnicy testu preferencji (jak i innych metod badawczych w UX) przeważnie są uprzejmi i zwykle powstrzymują się od bezpośredniej krytyki projektu, nawet jeśli wyraźnie zachęca się ich do bycia bezwzględnie szczerym. Z tego powodu czasem lepiej jest użyć metod pośrednich, aby poznać prawdziwe powody wyboru jednego produktu spośród pozostałych.

Zbierz uczestników testu

Zgodnie z ogólnymi zasadami badań z użytkownikami należy znaleźć uczestników testu, którzy będą odzwierciedlać docelowych klientów tak dokładnie, jak to tylko możliwe. W zależności od postawionego celu, mogą być to obecni klienci (jeśli firmie zależy na tym, aby rozumieli kontekst użycia) lub osoby niezwiązane z produktem (jeśli badanie ma naprowadzić na świeże spojrzenie, bez uprzedzeń).

Przed rekrutacją należy ustalić liczbę uczestników (zalecane jest 20-30 respondentów), sposób dotarcia do nich oraz ewentualną zachętę za udział w badaniu.

Przeprowadź test preferencji

Przed rozpoczęciem testu warto wyjaśnić uczestnikom cały proces i oczekiwania. Badanie nie powinno polegać tylko na pokazywaniu projektów, lecz także na zadawaniu pytań uzupełniających. Dzięki temu badacz dowie się, dlaczego uczestnicy wybrali daną opcję, oraz jak można ulepszyć prototyp uwzględniając ich preferencje.

Przeanalizuj wyniki testów preferencji

Przeprowadzenie testów bez analizy wyników nie przynosi firmie zbyt dużo informacji, dlatego nie warto pomijać tego kroku. W przypadku badania jakościowego należy grupować podobne odpowiedzi i znaleźć wynikające z nich wzorce. Przy testach ilościowych warto wyodrębnić najbardziej preferowaną odpowiedź. Jeśli jednak różnica nie jest wystarczająco zauważalna, należy ponowić badanie na poprawionej wersji projektu.

Podsumowanie

Testy preferencji warto przeprowadzić na wczesnym etapie procesu projektowego, ponieważ mogą pomóc w projektowaniu bazującym na preferencjach użytkowników, a nie na osobistych domysłach. Dodatkowo to rozwiązanie jest łatwiejsze do realizacji i mniej kosztowne niż testy A/B.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.

Autor: Klaudia Kowalczyk
Graficzka i UX designerka, która za pomocą projektów przekazuje to, co trudno ująć w słowach. Zwraca uwagę na najmniejsze detale – każdy użyty kolor, linia czy czcionka ma znaczenie. Klaudia pasjonuje się projektowaniem grafiki i stron internetowych.

Zobacz wszystkie posty