Ankiety przesiewowe dla badań UX

Czym są badania przesiewowe i jaki mogą mieć wpływ na przebieg i wynik badania UX? Przeczytaj artykuł aby poznać odpowiedź i dowiedzieć się jak w 10 krokach stworzyć skuteczne ankiety przesiewowe.

Ankiety przesiewowe dla badań UX

1. Czym są ankiety przesiewowe?
2. Jak stworzyć skuteczną ankietę przesiewową?
3. Podsumowanie

Czym są ankiety przesiewowe?

Ankiety przesiewowe (nazywane potocznie w branży screenerami) są ankietami przeprowadzanymi przed rzeczywistym badaniem UX z uczestnikami. Składają się z kilku pytań mających z zadanie zweryfikować naszych respondentów i „odsiać” osoby, które nie spełniają kluczowych wymagań — nie wpasowują się w profil użytkownika (np. nie mieszczą się w widełkach wieku, pochodzą z dużego miasta zamiast z małej wsi, nie są użytkownikami produktu, a zależy nam na opinii jego rzeczywistych użytkowników).

Screener pozwoli więc zakwalifikować do badania jedynie uczestników spełniających wszystkie nasze kryteria — co pomoże nam uzyskać najbardziej wartościowe wnioski i prawdopodobnie pozwoli uniknąć niepotrzebnego powtarzania badań.

Jak stworzyć skuteczną ankietę przesiewową?

Aby stworzyć skuteczną ankiety przesiewowe, należy przede wszystkim zadać odpowiednie pytania. Z pozoru może się to wydawać łatwo, warto jednak odpowiednio się przygotować do badań przesiewowych i wziąć je na poważnie.

1. Pamiętaj o postawionych celach badawczych

   Ten temat powtarzaliśmy już, omawiając zbieranie wymagań projektowych, tworzenie planu badawczego czy sposoby rekrutacji użytkowników. Jednak dobrze postawione cele badawcze i ich świadomość odgrywają ogromną rolę w CAŁYM procesie UX. Jasno określone, zrozumiałe dla całego zespołu cele badawcze są nierozerwalnym elementem badania użytkowników — także tego przesiewowego. Cele badawcze są powodem, dla którego w ogóle przeprowadzamy badania.

2. Zdefiniuj grupę docelową

   Na tym etapie należy zarysować obraz idealnego uczestnika badania. Warto w tym celu przemyśleć ponownie jaki jest cel badania, ustalić, w jakiej fazie rozwoju produktu jesteśmy, jakie są pytania badawcze oraz ustalić kto będzie w stanie (a kto nie) udzielić nam na nie wartościowej odpowiedzi. Pod uwagę należy tu wziąć kryteria psychologiczne (zainteresowania, hobby, opinie), geograficzne (kraj, miasto, region), demograficzne (wiek, płeć, wykształcenie, przychody, stan cywilny) oraz zachowania i nawyki naszych użytkowników. W pierwszym etapie stwórz jak najbardziej szczegółową charakterystykę grupy docelowej.

3. Ustal kluczowe kryteria grupy docelowej

   Następnie przyjrzyj się zebranym kryteriom i ustal, które będą kluczowe z badawczego punktu widzenia. Dane demograficzne takie jak wiek, płeć, rasa, przychody — mimo że stanowią dla nas potencjalnie cenne informacje, to niekoniecznie badane osoby muszą spełniać wszystkie z nich. Zbyt szczegółowe wymagania demograficzne mogą też utrudnić nam rekrutacje i zebranie odpowiednio licznej grupy badawczej. Podobnie sytuacja ma się w przypadku kryteriów geograficznych — o ile nie badamy bardzo specyficznej niszy na konkretnym rynku, nie ma podstaw, aby dyskwalifikować kogoś tylko ze względu na geografię. Z dostępnymi dziś nowoczesnymi technologiami nic nie stoi na przeszkodzie, aby większość badań, wywiadów i testów użyteczności przeprowadzać w formie zdalnej.

   Rezygnacja z analizy uczestników pod kątem tych dwóch kryteriów pozwoli też uniknąć uprzedzeń i dyskryminacji na tle rasowym, religijnym czy materialnym. Ważne dla nas i tak są przede wszystkim aspekty psychologiczne i nawyki zakupowe naszych respondentów, więc ograniczenie ilości pytań demograficzno-geograficznych, pozwoli dogłębniej dopytać o rzeczy istotne.

4. Sformułuj precyzyjne, jasne pytania

   Kiedy już określisz cechy swoich docelowych uczestników i stworzysz kryteria ich kwalifikacji do badania, pora przygotować pytania pozwalające na podział potencjalnych respondentów na osoby wpasowujące się w grupę docelową i te, które nie kwalifikują się do docelowego badania.

   W formułowaniu pytań przesiewowych (ale również badań docelowych) bardzo ważną rolę odgrywa język, którego używasz. Pamiętaj, aby unikać podwójnych zaprzeczeń, zadawać pytania spójne, krótkie i konkretne. Im prostsze, bardziej zrozumiałe pytania, tym mniejsze ryzyko pomyłki i nieprecyzyjnych odpowiedzi ze strony respondentów.

   Zadbaj nie tylko o same pytania — ale tez odpowiedzi. Pamiętaj o tym, że dostępne odpowiedzi nie powinny się wykluczać, nie powinno być ich zbyt dużo, pozostaw też respondentowi możliwość zaznaczenia odpowiedzi „nie wiem” lub „inne”.

5. Zaplanuj odpowiednią kolejność pytań przesiewowych

   Rozpocznij od pytań odnoszących się do kluczowych dla badania kryteriów. Jeśli planujesz przeprowadzenie badań stacjonarne — zacznij od zapytania respondenta o aktualne miejsce zamieszkania (ponieważ lokalizacja jest tu kluczowym kryterium). Jeśli badasz nową funkcję aplikacji na tablet — zapytaj respondenta, czy w ogóle z tabletu korzysta. Uszeregowanie pytań według ich ważności pozwoli szybko wyeliminować osoby, które nie spełniają kluczowych wymogów.

6. Unikaj pytań sugerujących odpowiedź i zapewnij alternatywne odpowiedzi

   Pytania sugerujące mogą wpłynąć na ludzi, aby odpowiedzieli w określony sposób. Zdecydowanie więc nie ma na nie miejsca podczas badań UX — chcemy w końcu poznać opinie użytkowników, a nie potwierdzić własne przypuszczenia. Sugerowanie odpowiedzi zakłamie wyniki badań i negatywnie wpłynie na końcowy efekt projektu. Pytanie niesugerujące nie powinno narzucać respondentowi opinii (np. nie pytaj „Jakie problemy napotkałeś podczas…” – zamiast tego zacznij od pytania „Czy napotkałeś problemy podczas…” – jeśli respondent odpowie tak, zawsze możesz go dopytać jakie, jednak nie zakładaj z góry, że jakieś problemy napotkał). Unikaj pytań z możliwymi odpowiedziami tylko tak/nie lub prawda/fałsz, korzystaj z opcji wielokrotnego wyboru i dodawaj do odpowiedzi alternatywne opcje takie jak: nie wiem / nie znam / nie mam zdania / inne.

7. Dodaj do badania chociaż jedno pytanie otwarte

   Aby uniknąć zakwalifikowania niekomunikatywnych, małomównych uczestników, z których siłą trzeba będzie wyciągać odpowiedzi w badaniu docelowym, wyeliminuj je na etapie badań przesiewowych. Nawet jeśli taka osoba spełnia pozostałe kryteria, idealnie wpasowując się w naszą grupę docelową, czasem lepiej wyeliminować taką osobę z badań, ani zaoszczędzić później czas i energię — i przeznaczyć je na rozmowy z komunikatywnymi uczestnikami, uzyskując tym samym wartościowe wyniki i wskazówki projektowe. Jeśli dana osoba potrafi z łatwością wyrazić swoje spostrzeżenia, prawdopodobnie będzie pomocnym uczestnikiem. Dodanie pytań otwartych pomaga również wyeliminować tak zwanych „zawodowych uczestników”, czyli osoby kwalifikujące się regularnie do badań w celu jedynie zarobkowym.

8. Nie zdradzaj za dużo na starcie

   Miej w pamięci, że ankiety przesiewowe mają na celu pomóc Ci znaleźć kandydatów, którzy idealnie pasują do Twojego badania i do profilu użytkownika. Ujawnianie już na samym początku zbyt wielu informacji o celu badania (na przykład ujawnienie nazwy firmy osobom niebędącym użytkownikami) — może niekorzystnie wpłynąć na proces “odsiewania” i zmniejszyć skuteczność badania. Zasada ta się odnosi nie tylko do badania przesiewowego: tytuł i opis badania, sposób, w jaki o nim mówisz podczas rekrutacji uczestników oraz wszelkie informacje, które ujawniasz przed rzeczywistym badaniem – to wszystko ma znaczenie.

9. Zarządzaj oczekiwaniami respondentów

   Upewnij się, że wszyscy uczestnicy mają jasność co do tego, co robią oraz na jakim etapie procesu się znajdują. Upewnij się, że kandydat wie, czego będzie dotyczyło i na czym będzie polegało badanie, jeśli uda mu się do niego zakwalifikować. Pamiętaj też, że nagroda / zapłata za udział w badaniu należy się uczestnikom, którzy wypełnią właściwą ankietę i odpowiedzą na docelowe pytania.

10. Pamiętaj aby twoje ankiety przesiewowe były krótkie i zwięzłe

    Jako ostatnia wskazówka — staraj się, aby ankiety przesiewowe były krótkie. Niektóre ankiety przesiewowe potrafią odstraszyć respondentów swoją długością — która często bywa nieuzasadniona. Jaka będzie więc optymalna ilość pytań przesiewowych? Nie zaskoczy cię pewnie nasza odpowiedź — to zależy! Wszystko jest uzależnione od danego badania, jednak w większości przypadków dobre ankiety przesiewowe nie powinny zawierać więcej niż 10 pytań.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że przedstawione przez nas porady pomogą Ci samodzielnie przygotować skuteczne ankiety przesiewowe i przeprowadzić badanie przesiewowe w sposób sprawny. Pamiętaj, że ma ono na celu wyeliminowanie osób, które mogłyby negatywnie wpłynąć na końcowy wynik i efekt całego Twojego badania. Dlatego tak kluczowe jest odpowiednie przygotowanie scenariusza do badania przesiewowego – już od sformułowania pytań, ustalenia ich kolejności, aż po rekrutację uczestników i samo badanie.

Przeczytaj także nasz artykuł z serii Wprowadzenie do UX

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.

Badania UX:

1. Czym są badania UX?
2. Rodzaje badań UX
3. Czym są pytania badawcze i jak je formułować?
4. Proces zbierania wymagań dla projektów UI/UX
5. Jak wykorzystać dane już posiadane przez klienta?
6. Jak napisać plan badań UX?
7. Jak wybrać odpowiednią metodę badawczą?
8. Jak testowanie pilotażowe może poprawić badania z użytkownikami?
9. Jakie narzędzia i kanały wykorzystywać przy rekrutacji uczestników badania UX?
10. Ankiety przesiewowe dla badań UX
11. Zachęty do badań UX
12. Badania UX z udziałem dzieci
13. Metody badań odkrywczych
14. Czym jest desk research?
15. Jak przeprowadzać wywiady z użytkownikami?
16. Jak przeprowadzać badania dzienniczkowe?
17. Czym jest grupa fokusowa w badaniach?
18. Czym są badania etnograficzne?
19. Czym są badania kwestionariuszowe?
20. Czym jest sortowanie kart (card sorting)?
21. Czym są badania ewaluacyjne?
22. Czym są testy użyteczności?
23. Kiedy i jak przeprowadzać testy preferencji?
24. Czym są testy A/B w badaniach UX?
25. Eyetracking w testowaniu UX
26. Czym jest test drzewa w badaniach UX?
27. Testy pierwszego kliknięcia w badaniach UX
28. Czym jest analiza zadań w badaniach UX