Postaw na innowacje - kreatywność w biznesie

Kreatywność należy rozpatrywać w kryteriach złożonego procesu, którym można zarządzać i rozwijać w strukturze biznesu. Jednocześnie to właśnie kreatywność stanowi podstawę wszelkich innowacji. Jednak czym dokładnie one są i jak efektywnie je odnaleźć?

Innowacje w biznesie - omówione zagadnienia:

Dlaczego warto stawiać na innowacje?

W 2021 roku przedstawiciele firmy analitycznej CB Insights zaczęli się zastanawiać, dlaczego startupy upadają. Analizując przyczyny upadków 111 startupów, doszli do wniosku, że niemożliwe jest zdefiniowanie tylko jednej przyczyny. Startupy upadają z różnych powodów, a osoby pracujące nad tym zagadnieniem poświęciły szczególną uwagę 12 z nim.

Wśród nich na czele listy znalazły się tak oczywiste, jak brak kapitału na rozwój czy wprowadzanie na rynek niepotrzebnych produktów lub usług. Jednocześnie wyróżnione zostały również nieco mniej oczywiste powody, na przykład wadliwy model biznesowy, polityka cenowa czy problemy z pivotowaniem opierające się na trudnościach ze zmianą kierunku działania.

Wszystkie te przykłady stanowią obszary, które charakteryzuje sporo przestrzeni na innowacje. Odpowiednie jej zagospodarowanie często warunkuje sukces całego biznesu, także w globalnym wymiarze. Przekonało się o tym już tysiące przedsiębiorstw, na przykład firma Kodak albo Blackberry.

Ta pierwsza w 1996 roku kontrolowała trzy czwarte rynku fotograficznego, generując przy tym przychody rzędu 16 milionów dolarów. Niestety Kodak przeoczył potencjał cyfrowej rewolucji, w rezultacie zostając daleko w tyle za konkurencją na rynku. Blackberry, niegdyś bardziej popularne niż IPhone, popełniło podobny błąd w kontekście rozwoju ery ekranów dotykowych, płacąc za to ogromną cenę.

Jakie wnioski można wyciągnąć z tych historii? Po pierwsze, zawsze trzeba być czujnym. Obserwuj rynek, bo innowacje mają początek właśnie w obserwacji. Po drugie, pamiętaj, że innowacje to wielowymiarowe zagadnienie, o czym w dalszej części artykułu.

Czym są innowacje?

Każda firma może definiować innowacje w nieco inny sposób. Ich poziom zaawansowania często zależy od samego poziomu dojrzałości danego przedsiębiorstwa. W Huge Thing, aby to wyjaśnić, często sięgamy po model „3 Horyzontów innowacji” – mówi Monika Synoradzka, prezeska Huge Thing i partnerka w SpeedUp Group.

O co chodzi? Monika Synoradzka wyjaśnia:

Pierwszy Horyzont Innowacji należy interpretować jako innowacje, które odpowiadają na potrzeby tu i teraz. To właśnie one pozwalają utrzymać status quo, gruntując firmę w bieżącej pozycji.
Drugi Horyzont Innowacji skupia się na poszczególnych wyzwaniach, których organizacja jest świadoma, ale których dana organizacja jeszcze realnie nie doświadcza. Ten rodzaj innowacji pomaga gonić konkurencję, ale długofalowo sam z siebie nie buduje przewagi.
Trzeci Horyzont Innowacji to innowacje najbardziej przełomowe. Charakteryzuje je oddalenie od dzisiejszego statusu quo organizacji. To one umożliwiają wzmacnianie przewagi konkurencyjnej, ale, by po nie sięgać i pozwalać sobie na dużą liczbę eksperymentów, koniecznością staje się zbudowanie wewnątrz organizacji odpowiedniej kultury innowacji opierającej się na świadomości wartości, jakie niesie za sobą innowacyjne podejście.

Startupy w świecie innowacji

Zgodnie z omówionym wcześniej modelem „3 Horyzontów innowacji” możliwe staje się wyróżnienie 3 kategorii startupów:

Disruptive – poziom innowacyjności tego rodzaju startupów sprawia, że zupełnie zmieniają one sposób funkcjonowania swojego rynku. Dobrym przykładem jest chociażby platforma Airbnb, która odpowiada za zmianę sposobu, w jaki dziś poszukujemy krótkoterminowego, wakacyjnego noclegu.
Incremental – tego typu startupy wprowadzają drobne innowacje w istniejących produktach i usługach. Przykładem może być Uber Eats, który spowodował, że współcześnie zamawianie jedzenia z poziomu telefonu i aplikacji mobilnej jest wygodniejsze.
Me too – ta kategoria startupów nie tworzy innowacji, ale przenosi je z jednego na drugi rynek. Ich founderzy najczęściej zauważają coś interesującego, a potem implementują to rozwiązanie na swoim rynku.

Innowacje i ich wymiary

Warto pamiętać, że na innowacje w firmach nie można patrzeć wyłącznie przez pryzmat produktu. Ze względu na swoją specyfikę, mogą one obejmować zarówno produkt, jak i procesy, strategie cenowe, kanały dystrybucji i wiele innych.

Taki stan rzeczy potwierdzają również poniższe przykłady.

Netflix

Netflix wszedł na rynek w 1997 roku jako wypożyczalnia płyt DVD z filmami. Marka już wtedy wprowadziła innowację do swojego modelu biznesowego, zmieniając sposób dostarczania płyt klientom. Odchodząc od tradycyjnych punktów sprzedaży, Netflix skupił się na rozwoju zdalnej sieci dystrybucji opartej o pocztę. W efekcie klienci nie musieli już nigdzie się fatygować w celu wypożyczenia filmów, które zaczęły trafiać bezpośrednio pod ich adresy.

Z czasem Netflix zdecydował się także na innowację w obszarze pricingu, czyli sposobie naliczania opłat za dostęp do swojej oferty. Wtedy firma po raz pierwszy weszła w model subskrypcyjny. Dzisiaj firma wciąż z niego korzysta, już na masową skalę, co jest możliwe dzięki kolejnej innowacji opartej na decyzji o wejściu do świata internetu.

Uber

Uber zmienił całkowicie proces zamawiania taksówek. Wcześniej najpierw trzeba było albo zadzwonić pod numer operatora oferującego przejazdy, albo udać się na miejsce postoju taksówek. Dziś wystarczy zainstalować aplikację, wskazać adres i zamówić kierowcę. Z tego punktu widzenia Uber zmienił całą branżę, motywując również inne firmy do oferowania przejazdów z poziomu aplikacji.

Co jednak z samym Uberem i towarzyszącymi mu innowacjami? Jedną z najważniejszych z nich był sam wybór modelu biznesowego opartego na marketplace i współdzieleniu przejazdów. Takie działania umożliwiły marce zatrudnie nie tylko licencjonowanych taksówkarzy, ale także „cywili”. Inna innowacja dotyczyła wzbogacenia usług Ubera o różnorodne opcje transportowe, takie jak rowery elektryczne czy hulajnogi.

SunRoof

Lech Kaniuk, współzałożyciel polsko-szwedzkiego startupu technologicznego SunRoof, zbudował markę, wykorzystując częste przekonanie, że panele fotowoltaiczne na dachach nie wyglądają szczególnie estetycznie. W efekcie, zamiast paneli, firma oferuje instalację całych dachów solarnych. Jest to idealny przykład czysto produktowej innowacji. Jednak to nie wszystko.

Pytając Lecha o najbardziej kreatywne, innowacyjne decyzje biznesowe, które mocno wpłynęły lub wręcz zmieniły jego firmę, wymienił on trzy takie wydarzenia:

Decyzja, aby zwiększyć rolę SunRoof do marki stanowiącej wirtualną elektrownię, która efektywnie zarządza energią naszych klientów, ograniczając jej postrzeganie wyłącznie w kategoriach firmy dostarczającej innowacyjne dachy solarne.
Decyzja o zdigitalizowaniu całego procesu – od projektowania po obsługę klienta. Szczególnie pomocna w tym obszarze okazuje się unikatowa platforma dla klientów – My.SunRoof. To nowe narzędzie umożliwia integrację w jednym miejscu wszystkich dokumentów oraz zaimplementowanych w firmie systemów, wspomagając zarządzanie procesem budowy i doskonaląc obsługę inwestora.
Stworzenie dedykowanego produktu finansowego rozszerzającego naszą ofertę. Chcemy już w przyszłym roku być w stanie zaoferować nasz dach za 1 zł. Co więcej, dzięki generowanej energii, dach ten sam się spłaci.

The Village

Analizując przykład tego polskiego startupu, najbardziej interesującą innowację charakteryzuje jej społeczny wymiar. The Village stanowi marketplace, który łączy ze sobą rodziców szukających profesjonalnej opieki dla swojego dziecka i osoby zapewniające właśnie taką opiekę.

W szerszej perspektywie można stwierdzić, że startup zmienia sposób zawodowej aktywizacji kobiet po urlopie macierzyńskim. Po prostu daje im pracę. Jednocześnie praca nad innowacjami w firmie jest możliwa tylko wtedy, gdy founder sam nad sobą pracuje. Na to wskazała Aleksandra Kozera, pomysłodawczyni projektu:

„Rozstanie się ze wspólnikiem, pozostawanie wierną swoim wartościom oraz priorytetowe traktowanie produktu i doświadczeń klientów okazały się kluczowe dla sukcesu mojego biznesu. Terapia pomogła mi odkryć moje motywacje i wyznaczyć właściwą ścieżkę. Chodzi nie tylko o aspekt cyfrowy, ale także o dostarczanie wysokiej jakości edukacji, która przyciąga klientów i zachęca ich do powrotu”.

Jak rozwijać innowacyjne pomysły?

Czy, patrząc na innowacje jako na proces, można ją ubrać w konkretne kroki? Jakie etapy należy wyróżnić?

Wydaje mi się, że tutaj najprościej będzie odnieść się do klasycznego modelu projektowania produktów i usług. Wyróżniamy następujące etapy – mówi Monika Synoradzka.

Definiowanie wyzwania – bazujące na zidentyfikowaniu wyzwania lub problemu, na które chcemy odpowiedzieć;
Zbieranie danych – umożliwia uzupełnienie informacji na temat konkretnego wyzwania. Równolegle warto podkreślić, że kompletowanie informacji i ich selekcja towarzyszy tak naprawdę w trakcie całego procesu;
Generowanie pomysłów i ich selekcja – czyli praca nad produktem, rozwiązaniem lub usługą;
Praca nad tzw. MVP – stanowiącym najprostszą formą rozwiązania, usługi, produktu, którą możemy przetestować z użytkownikami;
Testy z użytkownikami – a następnie modyfikacja MVP, ponowne testy i wdrożenie.

W procesie tym należy wystrzegać się błędów. Pierwszym z najczęściej popełnianych jest czekanie jak najdłużej ze zderzeniem pomysłu i koncepcji z użytkownikami i klientami. Wbrew pozorom mimo popularności mocno skupionej na zdefiniowaniu problemu metody Lean Canvas, cały czas zdarzają się zespoły, które nie słuchają potrzeb klientów – uważa prezeska Huge Thing i partnerka w SpeedUp Group.

Dodaje też, że inny powielany błąd stanowi niewłaściwe określenie potrzeb klienta, które wynika głównie z brak zrozumienia jego środowiska oraz schematu podejmowania określonych decyzji. Widać to bardzo wyraźnie wśród startupów kierujących swoje rozwiązania do sektora B2B, szczególnie do dużych organizacji.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.

Autor: Szymon Adamiak
Pasjonat marketingu i przedsiębiorczości, który od lat zagłębia się w fascynującym świecie strategii biznesowych i kreatywnego marketingu. Zawodowo zajmuje się tworzeniem treści, które inspirują, edukują i pomagają przedsiębiorcom osiągnąć sukces. Posiada doświadczenie w branży marketingowej, zdobyte podczas pracy zarówno w agencjach marketingowych, jak i w środowisku startupów.
Zobacz wszystkie posty