Rodzaje NGO

Chociaż pojęcie NGO, czyli non-governmental organization, znane jest już od ponad 70 lat (po raz pierwszy pojawiło się w Karcie Narodów Zjednoczonych uchwalonej w 1945 roku), nie można w tym momencie wskazać jednej definicji, która obejmowałaby wszystkie cechy charakterystyczne tych podmiotów zaliczanych do trzeciego sektora – działających niezależnie od rządu, nie w celu zysku, zwykle w ramach prywatnej inicjatywy w celu spowodowania zmiany w wybranym obszarze. Taka sytuacja stanowi wynik tego, że w praktyce NGOsy są bardzo od siebie zróżnicowane i można je klasyfikować na podstawie licznych czynników. Podstawowe rodzaje NGO i najłatwiejszy podział NGOsów obejmuje ich różnicowanie z uwagi na skalę działania oraz orientację. Dużą popularnością cieszą się również rodzaje NGO podzielone z uwagi na bardziej specjalistyczne obszary działania.

Rodzaje NGO

1. Typy NGOsów – skala działania
2. Dlaczego orientacja wskazuje typ?
3. NGO – trzecia propozycja typowania
4. Organizacje pozarządowe – trudno wskazać jeden podział

Typy NGOsów – skala działania

Według poziomu działania wymieniamy cztery rodzaje NGO: CBO (oparte na społeczności), ogólnomiejskie, narodowe oraz międzynarodowe. Do pierwszego rodzaju zaliczamy zwykle różnego rodzaju organizacje sportowe, kobiecie, sąsiedzkie czy religijne, które za cel stawiają sobie działanie dla lokalnej społeczności. Niekiedy działalność tego typu organizacji ma na celu również wsparcie najuboższych oraz najmniej wyedukowanych. Ich członkowie zwykle pochodzą z okolicy, chociaż mogą się zdarzyć również podmioty otrzymujące pomoc zewnętrzną.

NGOsy określane jako ogólnomiejskie co roku angażują się w zróżnicowane działania związane z funkcjonowaniem danego ośrodka miejskiego. Przykładami tego typu NGOsów są The Rotary czy Lions Club.

Narodowe organizacje pozarządowe zajmują się prowadzeniem działań na terenie jednego kraju, chociaż wskazuje się, że mogą mieć oddziały także w innych krajach i ze sobą współpracować. Wśród najpopularniejszych przykładów wymienimy m.in. Amerykański Czerwony Krzyż czy YMCA.

Organizacje międzynarodowe są z kolei największe pod względem skali działania – podejmują kroki związane z poprawieniem funkcjonowania dużych grup na całym świecie, zarówno w ramach organizowania własnych projektów, jak i wspierania finansowo mniejszych podmiotów. Do tej grupy zaliczymy m.in. fundacje założone w ramach filantropii (np. przez McDonalda, Rockefellera, Gatesa czy Forda), organizacje religijne o zasięgu globalnym (np. Lutheran World Relief), a także kilka innych rozpoznawalnych na całym świecie przykładów: Amnesty International, Doctors Without Borders, AIESEC, Greenpeace czy Save The Children.

Dlaczego orientacja wskazuje na rodzaje NGO?

Ten podział organizacji pozarządowych wskazuje na to, w jakim obszarze poszczególne podmioty podejmują określone działania. W ramach tego typu również wymieniamy 4 rodzaje NGO:

• charytatywne – dążące do niesienia pomocy najbardziej potrzebującym poprzez m.in. organizację zbiórek pieniężnych na wsparcie w zakupie podstawowych środków życia, leczeniu choroby czy wsparcia po katastrofie (np. tsunami, huraganie czy powodzi),

• usługowe – zajmujące się niesieniem pomocy w określonych obszarach, np. z zakresu medycyny, edukacji, mieszkania, planowania rodziny. Ich zadaniem jest zapewnić wsparcie w pozyskaniu potrzebnych środków, rzeczy czy wiedzy ludziom o ograniczonej dostępności,

• partycypacyjne – polegające na organizacji projektów samopomocowych, w ramach których członkowie społeczności mogą się zdecydować na zaangażowanie w różny sposób: poprzez wykonanie prac, zakup niezbędnych produktów, przekazanie środków pieniężnych itp.,

• wzmacniające – kładące nacisk na to, by przekazać członkom społeczeństwa wiedzę na temat ważnych kwestii ekonomicznych, społecznych czy politycznych, by zwiększyć świadomość tematów, które dotyczą każdego i pokazać, w jaki sposób można mieć wpływ na bieżące wydarzenia.

NGO – trzecia propozycja typowania

Niekiedy NGOsy dzieli się również na prowadzące działalność operacyjną (wdrażające zmiany) oraz rzeczniczą (lobbujące zmiany) – wówczas najczęściej wymienia się poniżej przedstawione rodzaje NGO nawiązujące do specyficznych obszarów działania.

• BINGO (Business-friendly International NGO albo Big International NGO) – organizacja międzynarodowa o bardzo dużym znaczeniu, inaczej również przyjazna biznesowi,

• INGO (International NGO) – międzynarodowa organizacja pozarządowa,

• ENGO (Environmental NGO) – organizacja pozarządowa działająca na rzecz ekologii i środowiska,

• RINGO (Religious International NGO) – religijna organizacja pozarządowa o międzynarodowej skali działania,

• CSO (Civil Society Organisation) – organizacja społeczeństwa obywatelskiego,

• GONGO (Government-Operated NGO) – quasi NGO stworzone przez rząd.

Oczywiście, ten katalog nie jest zamknięty i ciągle pojawiają się nowe typy, co nie jest zaskakujące, biorąc pod uwagę wzrastającą liczbę organizacji działających niezależnie od rządu. Co więcej, poszczególne NGOsy mogą zaliczać się do więcej niż jednej kategorii na raz.

Organizacje pozarządowe – trudno wskazać jeden podział

Różnorodność funkcjonujących na rynku organizacji pozarządowych nienastawionych na osiąganie zysku sprawia, że zastosowanie jednego sposobu typowania jest praktyczne niemożliwe – zwłaszcza w sytuacji, gdy poszczególne organizacje stosują odmienne zasady działania. Z tego powodu warto pamiętać o podstawowym podziale na rodzaje NGO z uwagi na skalę działania oraz orientację, a w razie konieczności stosować alternatywne typowania, np. biorąc pod uwagę omówione specyficzne obszary pracy.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.