Bierna agresja w miejscu pracy. Jak sobie z nią radzić?

Współpraca w zespole często wiąże się z szeregiem trudności – w zakresie np. problemów w komunikacji, odmiennych wizji realizacji projektu czy osobistych niechęci wpływających negatywnie na całą grupę. Sytuacja staje się o wiele trudniejsza, gdy w miejscu pracy ma się do czynienia z osobą, która nie potrafi (świadomie lub nieświadomie) odpowiednio wyrażać swoich uczuć oraz rozwiązywać konfliktów, przez co wykazuje zachowania przemocowe wobec członków zespołu. Bierna agresja w miejscu pracy prowadzi do powstania toksycznego środowiska i w znaczący sposób utrudnia realizację zleconych zadań. Poniżej wyjaśniamy, na czym dokładnie polega oraz czym się najczęściej przejawia, a także wskazujemy, w jaki sposób można sobie z nią radzić.

Bierna agresja w miejscu pracy

1. Bierna agresja – jaka jest jej istota?
2. Zachowania pasywno-agresywne w miejscu pracy – przykłady
3. Taktyki działania w sytuacji biernej agresji
4. Bierna agresja – podsumowanie

Bierna agresja – jaka jest jej istota?

Pojęcie biernej agresji jest bardzo trudne do zdefiniowania, ponieważ w zależności od konkretnej osoby może przyjmować różne formy zachowania z uwagi na odmienne przyczyny (np. problemy z czasów dzieciństwa, brak odpowiednich wzorców, negatywne doświadczenia w innych grupach). Zwykle jednak ma charakter celowy oraz zamaskowany – nastawiona jest na skrzywdzenie drugiej osoby bez wchodzenia w otwarte konflikty. Czym w praktyce przejawiają się takie zachowania? Rozsiewaniem plotek, obgadywaniem za plecami, lekceważącym podejściem, obrażaniem się czy wzbudzaniem poczucia winy. Jeśli bierna przemoc przyjmuje formę uciążliwych, powtarzających się systematycznie zachowań, może zostać określona jako przemoc psychiczna i doprowadzić do istotnych konsekwencji w zdrowiu psychicznym ofiary, wobec której stosowane są tego typu praktyki.

Zachowania pasywno-agresywne w miejscu pracy – przykłady

Kiedy mamy do czynienia z bierną agresją w miejscu pracy? Zwykle są to zachowania zauważalne dopiero wtedy, gdy powtarzają się często i systematycznie. Wśród najpopularniejszych przykładów wymienimy:

• zrzucanie odpowiedzialności za swoje zadania (ale też opóźnienia czy błędy) na inne osoby,
• zatajanie istotnych informacji, by druga osoba w ten sposób gorzej wypadła na forum,
• nieprzyjmowanie tłumaczeń czy przeprosin współpracowników w sytuacji błędu,
• nierealizowanie próśb, które się do tego typu osoby skierowało (z uwagi na „ważniejsze sprawy”),
• umniejszanie osiągnięć współpracowników,
• uszczypliwe komentarze dot. wyglądu, wiedzy czy umiejętności w odniesieniu do sytuacji z pracy,
• wytykanie błędów na forum publicznym (np. przy kolegach czy przełożonych),
• zwlekanie z wypełnianiem swoich obowiązków, co rzutują na inne osoby (np. współpracownik z tego powodu będzie miał problem, żeby ze swoim zadaniem wyrobić się w terminie),
• granie ofiary.

Taktyki działania w sytuacji biernej agresji

Bierna agresja prowadzi do szeregu negatywnych konsekwencji – zarówno dla osób czujących się ofiarami tego typu zachowań (zwłaszcza w obszarze psychicznym), jak i dla zespołu jako całości (obniżenie efektywności pracy, opóźnienia w realizacji projektów, mniejsze zaangażowanie w pracę itd.). Żeby uniknąć takich efektów, warto zdecydować się na konkretne działania, wśród których szczególnie rekomendujemy 2: konfrontację oraz wzmacnianie umiejętności miękkich.

1. Konfrontacja z problematyczną osobą

   Podstawą w radzeniu sobie z bierną przemocą w miejscu pracy jest zachowanie spokoju i niereagowanie emocjonalnie na zachowania drugiej osoby. Dobrą taktyką będzie więc zmuszenie osoby, która nie potrafi rozładować swoich negatywnych emocji we właściwy sposób, do szczerej rozmowy bez świadków, w trakcie której przedstawi jej się ocenę podejmowanych zachowań i zapyta o to, z czego wynikają. Do takiej rozmowy trzeba się odpowiednio przygotować, by być w stanie odeprzeć argumenty, gdy dana osoba – powołując się na konkretne sytuacje – będzie próbowała grać ofiarę, winić innych czy manipulować w jeszcze inny sposób. Twarde stanowisko z naszej strony jest niezbędne w trakcie tego typu konfrontacji i być może pozwoli nam poznać przyczyny stojące za takim zachowaniem, a następnie wskazać możliwości rozwiązania problemu.

2. Organizacja szkoleń z zakresu umiejętności miękkich

   Rozwiązywanie konfliktów, komunikacja w zespole, radzenie sobie ze stresem – to tylko przykłady szkoleń z zakresu umiejętności miękkich, które możesz zorganizować dla swoich pracowników, by zmniejszyć konsekwencje biernej agresji. Możesz zdecydować się nawet na to, by szkolenia zostały podzielone pomiędzy dwie grupy: osoby na stanowiskach szeregowych oraz menadżerskich (ponieważ potrzeby w tym zakresie mogą się różnić w zależności od szczebla). Pracownikom szeregowym zapewnisz w ten sposób lepsze umiejętności w zakresie wyrażania swoich emocji, co może przynieść pozytywne efekty zarówno w przypadku ofiar, jak i agresora. Z kolei kadra zarządzająca będzie mogła łatwiej rozpoznawać niewłaściwe zachowania i reagować na nie, nim będzie za późno.

Bierna agresja – podsumowanie

Bierna agresja prowadzi w miejscu pracy do istotnych trudności we współpracy zespołowej, spadku efektywności, niezadowolenia z warunków pracy. Może nawet skutkować tym, że osoba, która czuje się ofiarą tego typu zachowań, zadecyduje o odejściu ze stanowiska, przez co przemocowe zachowania mogą zostać przeniesione w większym stopniu na innych pracowników.Jeśli nie chcesz się mierzyć z tego typu konsekwencjami, uważnie obserwuj, jak wygląda współpraca między poszczególnymi członkami Twojego zespołu i szukaj alarmujących znamion. Im wcześniej bowiem zauważysz powtarzające się negatywne zachowania, tym łatwiej Ci będzie na nie zareagować i zapewnić, że nie będą eskalować.

Przeczytaj także: 4 korzyści wynikające z collaborative hiring

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.