Jaka właściwie jest różnica między użytecznością a funkcjonalnością stron i aplikacji w kontekście user experience? W tym wpisie postaramy się przybliżyć te dwa (często mylone ze sobą) terminy i wskazać różnice między nimi. Przekażemy też kilka wskazówek jak zadbać o użyteczność i funkcjonalność strony. Przeczytaj artykuł, aby je poznać!

Użyteczność vs funkcjonalność w UX- omówione zagadnienia:

  1. Użyteczność w UX
  2. Główne zasady użyteczności w UX – heurystyki Nielsena
  3. Funkcjonalność w UX
  4. Główne zasady funkcjonalności w UX
  5. Podsumowanie

Użyteczność w UX

Użyteczność można by zdefiniować jako miarę wydajności, efektywności i satysfakcji, z jaką określony produkt może być wykorzystywany przez użytkowników do osiągnięcia określonych przez nich celów. Przykładem takiego celu w kontekście użytkowania strony internetowej czy aplikacji mobilnej może być np. zakup biletu do kina, rezerwacja wakacyjnego wyjazdu czy zakup telefonu. A droga do celu — od pomysłu do jego osiągnięcia (np. finalizacji zakupu, otrzymania potwierdzenia rezerwacji) będzie procesem, dostarczającym informacji o użyteczności danej strony czy aplikacji.

Książkowa definicja określa użyteczność jako „własność produktów decydująca o ich jakości użytkowej”. W książce „Usable Usability” Eric Reiss podaje bardzo prosty przykład, pozwalający zrozumieć czym właściwie jest użyteczność. Przedstawił on sytuacje kiedy jesteśmy w posiadaniu samochód, który ze względu na pewną usterkę nie jeździ. Uszkodzony samochód traci więc swoją podstawową funkcję — możliwość przemieszczania się — co sprawia, że nie jest on klasyfikowany jako produkt użyteczny. Nie tylko estetyka, wygląd i zawartość danego produktu mają znaczenie — ale połączenie tych aspektów z jego użytecznością i funkcjonalnością.

Pełnowartościowy produkt to produkt, który łączy wszystkie te czynniki. Podany więc w przykładzie samochód będzie przydatny i użyteczny dopiero w momencie gdy pozwoli nam na bezpieczną komfortową jazdę i dowolne przemieszczanie się. Użyteczność w kontekście UX dotyczy więc doświadczeń i jakości interakcji użytkownika z produktami cyfrowymi, pozwalając na swobodne i intuicyjne działania w produkcie, prowadzące do osiągnięcia zamierzonego celu.

Użyteczność vs funkcjonalność w UX

Główne zasady użyteczności w UX – heurystyki Nielsena

Wiemy już, czym jest użyteczność w projektowaniu produktów cyfrowych. Jak jednak zadbać o to, aby zaprojektowany i wdrożony przez nas produkt (strona internetowa czy aplikacja) był użyteczny? Warto tutaj skorzystać z heurystyk Nielsena-Molich, nie bez powodu określanych jako 10 przykazań użyteczności w świecie UX.

Opracowane w 1990 roku przez Jakoba Nielsena oraz Ralfa Molicha heurystyki to ogólne zasady interakcji człowieka z maszyną, które mogą być pomocne w ocenie użyteczności danego rozwiązania. Do dziś są podstawową techniką analizy interfejsów. Ich szczegółowy opis przedstawimy w kolejnym wpisie, poświęconym właśnie mierzeniu użyteczności.

Funkcjonalność w UX

Funkcjonalność wciąż często mylona jest z użytecznością. Funkcjonalność jest determinowana przez to co za pomocą systemu (strony, serwisu, aplikacji) można zrobić, a użyteczność przez to jak efektywnie oraz komfortowo można to zrobić.

Zgodnie z przyjętymi zasadami – funkcjonalne jest to, co nawet osoba posiadająca niewielkie umiejętności będzie w stanie obsłużyć bez poczucia zagubienia i zgodnie z zamierzeniem twórców. Funkcjonalność strony określa więc intuicyjność nawigacji i łatwość poruszania się po niej.

Użytkownik, który po raz pierwszy trafia na daną stronę, nie zna jej struktury. Jeśli nie ma ona prostej, intuicyjnej nawigacji, użytkownik może szybko się zagubić i sfrustrowany poszukiwaniami zakończyć wizytę na takiej stronie. Dlatego właśnie tak ważny jest temat funkcjonalności stron internetowych i aplikacji. Jeśli jednak dany użytkownik w krótkim czasie potrafi odnaleźć się na stronie, zrozumieć jej logiczny układ i bez trudu znaleźć poszukiwane informacje – możemy mówić o stronie funkcjonalnej.

Główne zasady funkcjonalności w UX

Znając naszego użytkownika, jego potrzeby, a także wiedząc, jak porusza się po internecie i konkretnych serwisach, powinniśmy zrobić co w naszej mocy, aby mu to poruszanie się ułatwić. Aby nie zniechęcić użytkownika do przeglądania naszej strony słabą nawigacją i architekturą informacji warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

  • Zachowaj czytelną hierarchię elementów na stronie– zależności między poszczególnymi elementami powinny być wyczuwalne intuicyjnie. Im dany element ważniejszy, tym bardziej wyróżniony – np. większym fontem, pogrubieniem, wyróżniającym się kolorem czy umiejscowieniem na stronie. Elementy, które są ze sobą logicznie powiązane, powinny charakteryzować się podobnym stylem tekstowym i umiejscowieniem w jednej grupie.
  • Podziel stronę na funkcjonalne obszary — pozwolito użytkownikowi szybko i sprawnie znaleźć poszukiwane informacje. Będzie mógł w krótkim czasie podjąć decyzję, która część strony zawiera przydatne dla niego treści, a którą może pominąć.
  • Wyraźnie oznacz elementy klikalne– użytkownik, patrząc na dany element (link, przycisk, ikonę), chce od razu wiedzieć, czy jest on klikalny.
  • Stosuj ogólnie znane konwencje – takie jak logo przenoszące po kliknięciu na stronę główną umieszczone na górze strony, ikonka koszyka przenosząca użytkownika do listy zakupów, czy ikonka lupy odpowiadająca za wyszukiwarkę na stronie. Są to znane użytkownikowi konwencje, które pozwalają mu szybko się poruszać nawet po stronie, na której jest po raz pierwszy. Pewne schematy są już przez niego znane.
  • Ogranicz elementy rozpraszające uwagę użytkownika– zbyt duża ilość wyróżniających się elementów (kolorowych banerów, animacji itp.) może przytłaczać odbiorcę i rozpraszać jego uwagę, przez co sfrustrowany opuści naszą stronę.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że po przeczytaniu powyższego tekstu nikt już nie będzie miał problemu z rozróżnieniem użyteczności i funkcjonalności. Warto jednak traktować je na równi i dbać, aby nasza strona była zarówno użyteczna — pozwalała osiągnąć cel użytkownika w efektywny i komfortowy sposób (jak np. pobranie darmowego e-booka, zakup nowego smartfona) — jak i funkcjonalna – zapewniała łatwość i intuicyjność obsługi strony w drodze do osiągnięcia tego celu. Dbając zarówno o użyteczność jak i funkcjonalność strony będziemy mieć ogromny wpływ na doświadczenia użytkownika związane z korzystaniem z naszej strony internetowej.

Sprawdź również: Przykłady dobrego projektowania UX

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest.

Użyteczność vs funkcjonalność w UX | The ultimate UX Guide #15 klaudia brozyna avatar 1background

Autor: Klaudia Kowalczyk

Graficzka i UX designerka, która za pomocą projektów przekazuje to, co trudno ująć w słowach. Zwraca uwagę na najmniejsze detale – każdy użyty kolor, linia czy czcionka ma znaczenie. Klaudia pasjonuje się projektowaniem grafiki i stron internetowych.

Zobacz wszystkie posty

Wprowadzenie do UX:

  1. Czym właściwie jest UX – a czym zdecydowanie NIE jest
  2. UX i UI – różnice i podobieństwa
  3. 7 czynników (dobrego) UX
  4. Co to znaczy UX Design? Definicje i przykłady
  5. Projektujesz UX? Zadbaj o te rzeczy!
  6. Kryteria użyteczności w UX – 10 zasad, które musisz znać
  7. 5 etapów projektowania UX
  8. Czym jest projektowanie zorientowane na użytkownika?
  9. Etapy projektowania zorientowanego na użytkownika
  10. Na czym polega Customer Experience?
  11. Jak ma sie User Experience do Customer Experience?
  12. Co to jest doświadczenie marki?
  13. Co oznacza Human-Computer Interaction (HCI)?
  14. Dlaczego UX jest ważne?
  15. Użyteczność vs funkcjonalność w UX
  16. Przykłady dobrego projektowania UX