Motywacja wewnętrzna vs zewnętrzna

Każdy człowiek poszukuje bodźców, które będą go mobilizować do podejmowania działań, szukania wyzwań, przekraczania własnych granic czy wychodzenia z własnej strefy komfortu, co ma – w ogólnym rozrachunku – doprowadzić do osiągnięcia sukcesu (który może być różnie rozumiany, w zależności od konkretnej osoby).

Tego typu bodźce uruchamiają proces regulacyjny znany jako motywacja, który może mieć dwa źródła – wewnętrzne oraz zewnętrzne. Zrozumienie ich działania jest bowiem kluczowe dla skutecznego dążenia do osiągnięcia sukcesu zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Poniżej opisujemy oba te rodzaje, wskazując wyraźne różnice między nimi i zastanawiając się, w jaki sposób wpływają na nasze cele i wyniki.

Motywacja wewnętrzna vs zewnętrzna

Motywacja wewnętrzna odnosi się do indywidualnych czynników i potrzeb, które napędzają działania człowieka. Taka silna potrzeba wychodzące „ze środka” (serca, duszy, umysłu) sprawia, że poszczególne osoby angażują się w działania ze względu na własne zainteresowania (mają pasję, która je napędza), wartości (wierzą w to, co robią), aspiracje (czują, że chcą „coś” w życiu osiągnąć) i potrzebę samorealizacji (bycia spełnionym). Dobrze wiedzą, że realizacja aktywności zapewni im poczucie satysfakcji i radości – często niezależnie od wyniku (nie oczekują nagród i pochwał). Osoby o silnej motywacji wewnętrznej mogą być bardzo skuteczne w pracy, ponieważ duże zaangażowanie, świetna wydajność, widoczne efekty własnych działań (zwłaszcza w obszarze zainteresowań) wynikają z ich potrzeb i pragnień. Bycie taką osobą wymaga jednak bez wątpienia:

• samodyscypliny – ponieważ samemu odpowiada się za swoje efekty i ocenia samego siebie,
• pozytywnego myślenia – niezbędnego, by kontynuować działania nawet w trudnych momentach,
• wytrwałości – podejmowania kolejnych prób w sytuacji porażki.

Na czym polega motywacja zewnętrzna?

Ten rodzaj odnosi się z kolei do czynników wpływających na nasze działanie, które niepochodzącą od nas, ale są dostarczane przez środowisko i ludzi wokół nas. Najczęściej przyjmuje formę realizacji działań w celu otrzymania nagrody lub uniknięcia kary. Wśród najpopularniejszych tego typu źródeł wymienimy.

• nagrody materialne – prezenty, premie czy podwyżki,
• uznanie społeczne – często działamy w celu zdobycia uznania i aprobaty innych ludzi np. w formie pochwały na forum,
• presja społeczna – oczekiwania innych ludzi mogą powodować u nas pragnienie spełnienia tych oczekiwań (niekiedy uniknięcia negatywnych konsekwencji społecznych),
• kary i sankcje – możemy podjąć działania w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji takich jak utrata pracy, grzywna, utrata przywilejów itd.,
• cele zewnętrzne – narzucone przez innych, czyli np. wynikające z wymagań przełożonego, oczekiwań klientów czy wytycznych organizacji.

Motywacja wewnętrzna vs. zewnętrzna – która lepiej się sprawdza?

Można się zastanawiać, które z opisywanych procesów przynoszą w pracy lepsze efekty. Warto jednak zauważyć, że oba te rodzaje nie są zupełnie wykluczające się, ponieważ często działamy pod wpływem czynników o różnych źródłach. Jako przykład można wskazać sytuację, gdy realizujemy zadanie zlecone przez przełożonego (zewnętrzna związana z chęcią uniknięcia kary za niewykonanie czy zyskania uznania społecznego za właściwe wykonanie), ale jednocześnie chcemy zrealizować je jak najlepiej, bo wiemy, że w ten sposób się rozwijamy (wewnętrzna wynikająca z naszej pasji czy wartości, które nami kierują). Należy jednak wskazać, że oba opisywane rodzaje mają swoje zarówno plusy, jak i minusy:

• motywacja wewnętrzna jest bardzo trudna do zbudowania i utrzymania – wymaga dużej samoświadomości (rozpoznania swoich wartości, pasji i celów), ale może zapewniać doskonałe efekty (większa satysfakcja, lepsze osiągnięcia),
• motywacja zewnętrzna, chociaż łatwiejsza w budowaniu, cechuje się często brakiem trwałości (skuteczność w krótkim okresie), a niekiedy również może być pozbawiona osobistej satysfakcji.

Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna – podsumowanie

Realizując konkretne działania, warto być świadomym tego, z jakich powodów się to robi – czy podejmowane inicjatywy wynikają z własnej potrzeby (aktywność jest zgodna z naszymi pragnieniami), czy stanowią efekt jedynie możliwej nagrody, presji czy kary pochodzących ze środowiska.  Chociaż bez wątpienia motywacja wewnętrzna jest trudniejsza do odkrycia, to efekty, do których prowadzi, mogą być dla nas bardzo satysfakcjonujące – dlatego tak ważne jest, by dążyć do jej znalezienia w sobie. Jest to szczególnie istotne, gdy rozumie się, że źródła zewnętrzne ograniczają naszą wolność, a co więcej mogą się w pewnym momencie wyczerpać. Duża samoświadomość pozwoli nam bez wątpienia skutecznie korzystać z otrzymywanych bodźców w zależności od konkretnego kontekstu i sytuacji, w której się znajdujemy.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.