Wypalenie zawodowe – 7 rodzajów odpoczynku, które pozwolą Ci go uniknąć

Nieustanna presja na osiągnięcie założonych KPI, utrzymujący się przez dłuższy czas stres, brak zachowanego work-life balance – w przypadku osób pracujących w różnych branżach coraz częściej można zauważyć wymienione zjawiska. Chociaż często są krótkotrwałe i nie wiążą się z nimi poważniejsze konsekwencje, to w przypadku niektórych jednostek mogą doprowadzić do istotnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego oraz psychicznego. W takiej sytuacji będziemy mieć do czynienia z negatywnym stanem określanym jako wypalenie zawodowe. Poniżej przedstawiamy 7 rodzajów odpoczynku, które warto na co dzień praktykować, by go uniknąć.

Co to jest wypalenie zawodowe?

Wypalenie zawodowe (ang. burnout) to stan wyczerpania emocjonalnego, fizycznego i psychicznego, który pojawia się w wyniku długotrwałego stresu w pracy (zwłaszcza na stanowiskach wymagających dużej odpowiedzialności, zaangażowania emocjonalnego i interakcji z innymi ludźmi). Jest to złożone zjawisko, które może mieć wiele przyczyn, wśród których za najpopularniejsze należy uznać: przeciążenie obowiązkami, nieodpowiednie warunki pracy, brak satysfakcji czy nadmierne wymagania i presja.

Istotne jest to, że wypalenie zawodowe niesie za sobą objawy widoczne zarówno w obszarze zdrowia fizycznego (depresja, lęki, problemy z zasypianiem, bóle głowy, żołądka i mięśni), jak i psychicznego (osłabienie motywacji, spadek koncentracji, cynizm w stosunku do pracy, złość, frustracja, pogorszenie relacji osobistych).

Jak uniknąć wypalenia zawodowego?

By uniknąć wypalenia zawodowego, należy pozwolić na to, by nasz organizm – zarówno ciało, jak i głowa – miały możliwość, by odpocząć. 7 rodzajów odpoczynku, na które powinniśmy zdecydowanie stawiać, przedstawiamy poniżej.

1. Odpoczynek fizyczny

Najlepszym sposobem, by uniknąć wypalenia zawodowego, jest skupienie się na zadbaniu o swoje samopoczucie fizyczne. Utrzymanie zdrowia obejmuje kilka istotnych aspektów: zaczynając od regularnego, odpowiednio długiego snu, przez zróżnicowaną dietę i ciągłe nawadnianie, na aktywności fizycznej kończąc. Znaczenie dla zdrowia mogą mieć również masaże i terapie manualne, które pomagają ulżyć napiętym mięśniom i łagodzić bólu, co może mieć istotne znaczenie zarówno przy pracy fizycznej, jak i trybie siedzącym (zwłaszcza przy braku ergonomicznego biurka oraz krzesła).

2. Odpoczynek psychiczny

Odpoczynek psychiczny stanowi formę relaksu, która pomaga uspokoić umysł, złagodzić stres i poprawić ogólny stan emocjonalny, tym samym stanowi niezbędny element strategii unikania wypalenia zawodowego. W przypadku każdej osoby przyjmie inną formę, w zależności od tego, jakie są jej potrzeby, ale wśród najpopularniejszych przykładów tego rodzaju odpoczynku wymienimy:

• robienie sobie przerw w trakcie pracy,
• korzystanie z przysługującego urlopu,
• medytację,
• planowanie realizacji zadań (np. przy pomocy to-do-list w programie pomagającym zarządzać własnym czasem – Firmbee),
• korzystanie ze wsparcia specjalisty,
• aktywność na świeżym powietrzu.
3. Odpoczynek od technologii

Stałe korzystanie z technologii, zwłaszcza mediów społecznościowych, może powodować stres i niepokój. Z tego powodu jako jeden z rodzajów odpoczynku chroniących przed wypaleniem zawodowym wymieniamy przerwę od technologii, która oznacza wyłączenie się od elektronicznych urządzeń (telefonu, tabletu, laptopa), by nie być dostępnym 24/7. Wyciszenie powiadomień po pracy, nieczytanie firmowych maili w wolnym czasie, korzystanie w pełni z przysługującego wolnego bez myślenia o pracy i sprawdzania „co się dzieje” to sposób na to, by przywrócić równowagę między życiem prywatnym a osobistym, co ma istotne znaczenie w kontekście powstrzymywaniu rozwoju wypalenia zawodowego.

4. Odpoczynek emocjonalny

Wyrażanie emocji, relaksowanie się, nabieranie dystansu do codziennych problemów – to tylko niektóre praktyki, które powinniśmy na co dzień stosować, by uniknąć wypalenia zawodowego. Odpoczynek emocjonalny może przyjmować różne formy (w zależności od potrzeb konkretnej osoby), ale wśród najczęściej spotykanych wymienimy:

• rozmowę z przyjacielem lub członkiem rodziny – która pomoże wyrazić swoje emocje i uzyskać wsparcie,
• uczestnictwo w zajęciach grupowych – które da szansę nawiązać więzi z innymi, podobnymi do nas osobami i podzielić się swoimi doświadczeniami,
• spędzanie czasu na łonie natury – która pomoże nam się wyciszyć,
• aktywności twórcze (malowanie, pisanie, rysowanie, lepienie z gliny itp.) – które stanowią sposób na to, by się skupić, oderwać myśli od nieprzyjemnych tematów, zrelaksować i wyrazić siebie,
• szukanie profesjonalnej pomocy – może być konieczne, jeśli zmagamy się z poważnymi problemami emocjonalnymi, z którymi czujemy, że sami sobie nie poradzimy.
5. Odpoczynek społeczny

Utrzymywanie zdrowych relacji społecznych również jest istotne w kontekście unikania konsekwencji nadmiernego stresu i przemęczenia w pracy. W tym zakresie znaczenie ma jednak to, z kim się spędza czas (czy z tzw. energy givers czy może z energy stealers), a także jakim typem osobowości się jest. Ekstrawertycy potrzebują spędzać dużo czasu z innymi ludźmi, by czuć się dobrze, podczas gdy introwertykom wystarczy towarzystwo najbliższych osób w umiarkowanym stopniu. Każdy powinien więc indywidualnie ocenić, na ile odpoczynek społeczny go dotyczy i dopasować swoje potrzeby i aktywności pod tym kątem.

6. Odpoczynek duchowy

Odpoczynek duchowy to czas, kiedy pozwalamy sobie na nawiązanie kontaktu „z czymś większym niż my sami”, a przy tym znalezienie sensu oraz celów w życiu – i powinien być praktykowany przez osoby, które czują, że tego potrzebują. Obejmuje takie czynności jak np. modlitwa, medytacja czy spędzanie czasu na łonie natury, ale także rozwijanie własnej pasji, wizyty w ośrodkach kultury (kontemplacja sztuki) czy własne rozważania (na podstawie np. przeczytanych książek). Może być ważny dla naszego zdrowia psychicznego i emocjonalnego pod kątem nabierania perspektywy i dlatego ma znaczenie również w kontekście wypalenia zawodowego.

7. Odpoczynek kreatywny

Skupianie się jedynie na pracy to prosta droga do tego, by w przyszłości cierpieć na wypalenie zawodowe. Dlatego tak istotne jest, by znaleźć swoją pasję – może to być muzyka, książki, rękodzieło, sport czy korzystanie z oferty kulturalnej. Każda z tych kreatywnych aktywności to sposób na to, by „oderwać” głowę, a przy okazji zapewnić sobie możliwość osobistego rozwijania się, a nie jedynie w wybranej przez nas branży. Jest to kolejny ważny element work-life balance, który pomaga w utrzymaniu dobrego samopoczucia psychicznego, chroniąc przed wymienionymi powyżej negatywnymi objawami.

Wypalenie zawodowe – podsumowanie

Wypalenie zawodowe stanowi wyzwanie, na które narażony może być każdy pracownik – bez względu na długość stażu na rynku pracy, cechy osobowości czy zajmowane stanowisko. Na szczęście istnieją sposoby, by go unikać, które szczegółowo przedstawiliśmy powyżej. Pamiętaj jednak przede wszystkim, że jest to proces, który wymaga stałej uwagi i pracy nad sobą.

Nie wahaj się więc eksperymentować z różnymi formami odpoczynku i dostosowywać ich do swoich indywidualnych potrzeb, starając się odkryć własny sposób na relaks i oderwanie się od sytuacji mających miejsce w pracy. Bądź również otwarty na rozmowę z swoim przełożonym (lub ewentualnie również terapeutą), jeśli wydaje Ci się, że odczuwasz pierwsze symptomy wypalenia zawodowego – w takiej sytuacji zdecydowanie lepiej reagować wcześniej niż później.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.