Nieświadome uprzedzenia w miejscu pracy. Przykłady i sposoby na radzenie sobie z nimi

Współczesne miejsca pracy coraz bardziej zdają sobie sprawę z tego, jak liczne korzyści dla rozwoju zespołów oraz biznesów jako całości zapewnia różnorodność perspektyw, doświadczeń i kompetencji. Niemniej jednak, mimo wyraźnego postępu w ciągu ostatnich lat w kwestiach równości i inkluzji, wciąż pozostają pewne niewidoczne bariery, wpływające negatywnie (choć niezamierzenie) na to, jak ludzie się nawzajem traktują – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.

Te postawy i przekonania określa się jako tzw. nieświadome uprzedzenia. Poniżej wskazujemy, na czym dokładnie polegają, omawiamy przykłady tego typu zachowań w miejscu pracy oraz zastanawiamy się, czy istnieją sposoby, by sobie z nimi poradzić.

Na czym polegają nieświadome uprzedzenia?

Nieświadome uprzedzenia to ukryte, niezamierzone i negatywne przekonania, stereotypy lub postawy wobec określonych grup społecznych oraz jednostek, które wpływają na nasze myślenie, zachowanie, oceny innych osób, realizowane działania i podejmowane decyzje – chociaż nie zdajemy sobie z tego sprawy.

Mogą wynikać z najróżniejszych czynników: od wpływu kultury i mediów, przez doświadczenia życiowe, aż po nauki przekazywane przez rodziców lub środowisko. Często wynikają z automatycznych procesów myślowych, które są trudne do wykrycia lub kontrolowania bez skorzystania ze specjalnych narzędzi i technik. Odkrycie ich podstaw prowadzi jednak do wykazywania bardziej sprawiedliwych i opartych o szacunek zachowań społecznych.

Przykłady nieświadomego uprzedzenia

Nieświadome uprzedzenia mogą przyjmować różne formy, dotyczyć poszczególnych grup społecznych i pojawiać się z uwagi na odmienne przyczyny zarówno w życiu codziennym, jak i zawodowym. W biznesie możemy się z nimi spotkać w takich sytuacjach jak np:

• kontakt ze starszym lub młodszym pracownikiem – tego typu osoby mogą być traktowane jako mniej kompetentne lub mniej zorientowane na zmiany z uwagi na swój wiek, co wcale nie musi mieć podłoża w faktycznych zdolnościach i umiejętnościach,
• rekrutacja i selekcja kandydatów – przy ocenie kandydatów do pracy mogą prowadzić do faworyzowania osób o podobnych cechach do rekrutującej osoby, co może skutkować wykluczeniem przedstawicieli grup społecznych niepasujących do tego obrazu,
• przydzielanie zadań – w zespole (np. programistycznym) osoba o niezamierzonym negatywnym stosunku do kobiet może automatycznie przypisywać mężczyznom bardziej techniczne i zaawansowane zadania, pomijając kompetencje drugiej płci w tych dziedzinach,
• decyzje o awansach – w procesie awansu menedżer może preferować osoby o podobnym pochodzeniu lub stylu pracy, co prowadzi do wykluczenia innych, równie kompetentnych kandydatów,
• kobieta na stanowisku kierowniczym – nieświadome uprzedzenia wobec ról przywódczych wypełnianych przez kobiety mogą prowadzić do niechęci lub wątpliwości co do kompetencji kobiety na stanowisku kierowniczym ze strony członków jej zespołu.

Sposoby radzenia sobie z nieświadomymi uprzedzeniami

Powyższe przykłady świetnie pokazują, że ukryte przekonania mogą w negatywny sposób wpływać na różne aspekty rozwijanego biznesu, zwłaszcza w obszarze relacji między współpracownikami. Istnieją jednak kroki, które można postanowić, by najpierw je rozpoznać, a w następnej kolejności zmniejszyć ich oddziaływanie czy nawet całkowicie zlikwidować. Najważniejsze z tych sposobów przedstawiamy poniżej.

1. Podnoszenie świadomości

Kluczowym krokiem, który należy postawić na samym początku, jest zrozumienie, że wszyscy możemy postępować w oparciu o nieświadome uprzedzenia. Nie jest to jednak w żaden sposób związane z intencją bycia nieuczciwym czy dyskryminacją wybranych grup społecznych. Edukacja na temat natury i wpływu tego zjawiska może pomóc w zwiększeniu świadomości i gotowości do podjęcia działań naprawczych.

2. Szkolenia i warsztaty

Coraz częściej można spotkać się z tym, że firmy przeprowadzają szkolenia z wrażliwości kulturowej i zarządzania różnorodnością w miejscu pracy, w ramach których mowa jest również o nieświadomych uprzedzeniach. Tego typu spotkania pomagają pracownikom zrozumieć, jakie wyzwania mogą się przed nimi pojawić (najczęściej w oparciu o przykłady). Dają również wskazówki, jak skutecznie sobie radzić z wyuczonymi, chociaż w ukryty dla nas sposób, postawami i zachowaniami.

3. Własna refleksja

Regularna refleksja nad swoimi przekonaniami, zachowaniami i postawami może pomóc w identyfikowaniu ukrytych przekonań. Przy realizowaniu wybranych działań (zwłaszcza podejmowaniu decyzji, które dotyczą innych osób), warto się zatrzymać, by przeanalizować sytuację i zastanowić się, czy na pewno kierujemy się obiektywnymi kryteriami. W tym zakresie można szczególnie skonsultować temat z innymi osobami, co da nam szerszy obraz, a przez to większą pewność.

4. Dywersyfikacja środowiska pracy

Stworzenie zróżnicowanego – pod względem narodowym, etnicznym, płciowym czy kulturowym – środowiska pracy (w zespole lub w całej organizacji) to sposób na to, by w praktyce redukować nieświadome uprzedzenia, poprzez codzienne zetknięcia z nimi. Stały kontakt z osobami z innych grup zapewnia możliwość poznania historii, kultury i zachowań innych grup społecznych. W taki sposób zwiększa się świadomość, co zdecydowanie pomaga w eliminacji ukrytych przekonań.

Jak Firmbee może pomóc Twojej firmie uniknąć nieświadomych uprzedzeń?

Zacznijmy od wspomnianej wcześniej rekrutacji. Przeglądając nadesłane przez kandydatów CV, możesz nieświadomie zbudować sobie opinie o nich bazując na nieistotnych cechach, takich jak np. imię, nazwisko, ukończona szkoła, itp. Tym samym pomijasz informacje dotyczące osiągnięć, doświadczeń, czy kompetencji. Jak pokonać te uprzedzenia?

Dzięki funkcji ATS Firmbee możesz ustawić kluczowe warunki, które musi spełniać kandydat na dane stanowisko. Na tej podstawie system przeprowadzi selekcję CV za ciebie, a następnie zasugeruje aplikantów spełniających określone wymagania. W ten sposób zyskasz pewność, że analiza ta przebiegła obiektywnie.

Aby uniknąć nieświadomych uprzedzeń, należy regularnie przyglądać się swoim decyzjom. Jako lider przypisujesz swojemu zespołowi konkretne zadania. Zastanów się więc, czy podczas ich delegowania kierowałeś się kompetencjami swoich pracowników, czy stereotypami i uprzedzaniami, np. ze względu na wiek, płeć, czy pochodzenie danej osoby. Tablice kanban to idealne narzędzie do tego, aby w przejrzysty sposób rozpisać zadania i oddelegować je członkom zespołu, a następnie dokonać wnikliwej analizy o powód podjętych decyzji.

Poznaj wszystkie możliwości Firmbee za darmo!

Nieświadome uprzedzenia – podsumowanie

Rozpoznawanie i przezwyciężanie nieświadomych uprzedzeń to proces, który bez wątpienia wymaga dużo czasu, wysiłku i zaangażowania, zwłaszcza w obszarze własnej refleksji i rozwoju. Jest jednak niezbędny do tego, by tworzyć sprawiedliwe, zróżnicowane i harmonijne środowisko, w którym każda osoba czuje się równa i szanowana – zarówno w pracy, jak i w społeczeństwie jako całości.

Z uwagi na rozpowszechnianie się pracy zdalnej (tworzącej międzynarodowe zespoły w większym stopniu niż dotychczas) istotne jest, by firmy działające w różnych branżach miały świadomość możliwości zaistnienia takiego problemu. Dzięki temu będą mogły zminimalizować ryzyko pojawienia się poprzez budowanie odpowiedniej kultury organizacyjnej już od samego początku.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.