Oznaki nadużycia władzy w miejscu pracy

W szkole, pracy, rodzinie, instytucjach religijnych, służbach mundurowych, polityce – miejsca, w których ktoś wykorzystuje swoją pozycję w niezgodny z zasadami współżycia społecznego sposób, można by wymieniać bez końca. Nadużycia władzy, chociaż są moralnie negatywne i szkodliwe, wciąż w wielu przypadkach są powszechne, ale tylko niekiedy nagłaśniane i znane opinii publicznej. W przypadku obszaru życia, jakim jest praca, mają jednak potencjał, by stworzyć toksyczne środowisko, doprowadzając do bolesnych konsekwencji zarówno dla ofiar, jak i dla sprawców. Poniżej wyjaśniamy, czym mogą się przejawiać tego typu zachowania w miejscu pracy, a także wskazujemy najpopularniejsze oznaki świadczące o tym, że mamy do czynienia z niepokojącą sytuacją.

Na czym polega nadużycie władzy?

Nadużycie władzy to sytuacja, w której osoba (lub grupa osób), która posiada pewne uprawnienia lub autorytet (np. z uwagi na swoją pozycję), wykorzystuje je w sposób nieetyczny lub niezgodny z prawem, aby osiągnąć własne korzyści lub cele kosztem innych. To działanie jest często uważane za niemoralne, niesprawiedliwe lub szkodliwe dla społeczeństwa oraz innych osób i zwykle prowadzi do negatywnych skutków dla ofiar, zarówno w obszarze fizycznym (np. uraz, uszkodzenie ciała), jak i psychicznym (lęk, depresja, PTSD, przewlekły stres itd.). Walka z takimi zachowaniami jest istotnym celem nie tylko dla społeczeństwa, ale przede wszystkim dla stworzonych w tym celu instytucji oraz organów ścigania.

Przykłady nadużycia władzy w miejscu pracy

Nadużycie władzy w miejscu pracy to z kolei wykorzystanie pozycji lub uprawnień przez pracownika, menedżera lub inne osoby o statusie kierowniczym (w tym autorytety w firmie czy branży) do wyrządzenia szkody innym pracownikom. To zachowanie może przybierać różne formy i ma negatywne konsekwencje zarówno dla pracowników, jak i dla samej firmy. Do przykładów tego zjawiska w życiu zawodowym należą m.in.:

• dyskryminacja – wykorzystanie posiadanej pozycji do dyskryminowania innych pracowników (ze względu np. na rasę, płeć, religię, orientację seksualną lub inne cechy osobiste),
• znęcanie się – fizyczne lub psychiczne wyrządzanie krzywdy współpracowników lub podwładnym (może obejmować m.in. mobbing, zastraszanie, nękanie seksualne, szantaż, niesprawiedliwe traktowanie),
• nadużycia seksualne – niechciane zachowania o charakterze seksualnym wobec innego pracownika,
• przestępstwo – popełnienie przestępstw (lub zmuszanie do ich popełniania), takich jak kradzież, oszustwo, korupcja (przyjmowanie łapówek, wykorzystywanie informacji poufnych), fałszowanie,
• naruszanie praw pracowniczych – takich jak prawo do wolności słowa, prawo do stowarzyszania się czy prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę.

Najpopularniejsze oznaki nadużycia władzy w pracy

Nadużycia władzy w miejscu pracy mają negatywne skutki zarówno dla ofiar, jak i dla samej organizacji, prowadząc m.in. do obniżenia morali pracowników, zwiększenia rotacji kadry oraz utraty zaufania do kierownictwa. Tego typu skutki znacząco wpływają na to, jaka jest wydajność pracy, a tym samym przekładają się na to, czy wyznaczone cele są realizowane. Z tego powodu tak ważne jest, by firmy i organizacje działające w różnych branżach nie tylko promowały etyczne zachowania i dbały o utrzymanie odpowiednich standardów, ale również rozpoznawały alarmujące oznaki niewłaściwych zachowań. Najpopularniejsze z nich przedstawiamy poniżej w odniesieniu do przedstawionych powyżej obszarów.

1. W przypadku mobbingu – powtarzające się wyśmiewanie lub krytyka osobista, rozpowszechnianie plotek, oszczerstwa, naruszenie prywatności, wymuszanie wykonywania nielegalnych lub nieetycznych czynności, celowe zaburzanie równowagi między życiem prywatnym a zawodowym, ataki słowne, ignorowanie pracownika, wyolbrzymianie błędów.
2. W przypadku dyskryminacji – bezpodstawna lub niewyjaśniona odmowa zatrudnienia, awansu lub podwyżki, wsparcia rozwoju zawodowego, sprawiedliwego wynagrodzenia, dostępu do zasobów lub świadczeń.
3. W przypadku znęcania się fizycznego lub psychicznego – agresja (fizyczna, słowna lub emocjonalna), groźby, naruszanie granic (np. śledzenie e-maili, nagrywanie rozmów telefonicznych, instalowanie kamer bez poinformowania o tym pracowników).
4. W przypadku przestępstw – kradzież własności firmy lub pracowników, używanie informacji poufnych do osobistych korzyści, fałszowanie dokumentów lub danych, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Jak powstrzymać nadużycie władzy w miejscu pracy?

Polityka Twojej firmy powinna zawierać szczegółowe informacje na temat postępowania wobec osób, które dopuściły się nadużycia władzy. Zanim jednak poniosą stosowną karę, należy zebrać odpowiednie dowody. W tym celu ważne jest regularne kontrolowanie pracy autorytetów (liderów, menadżerów, kierowników) i podejmowanych przez nich decyzji. Dzięki Firmbee można to zrobić w nienachalny sposób – poprzez bieżące monitorowanie działań nad poszczególnymi projektami i procesami (np. rekrutacyjnymi). Za pomocą dostępnych w systemie funkcji i integracji (np. ze Slackiem) łatwiej jest także pozostawać w stałym kontakcie w pracownikami oraz poznawać ich opinie i spostrzeżenia.

Nadużycia władzy – podsumowanie

Zarówno w miejscu pracy, jak i innych obszarach codziennego funkcjonowania nadużycia władzy stanowią poważny problem społeczny i prawny, który może prowadzić do niesprawiedliwości, utraty zaufania społecznego i naruszania praw człowieka. Z tego powodu tak ważne jest, by po pierwsze rozpoznawać oznaki takiej sytuacji (m.in. w ramach opisanych powyżej przykładów), a po drugie, jeśli zostanie się dotkniętym tego typu sytuacją, by zbierać dowody, a następnie zgłosić się z nimi do właściwej instytucji (np. zajmującą się zwalczaniem mobbingu lub dyskryminacji w miejscu pracy). Tylko poprzez aktywne działanie można zapewnić, że tego typu zachowanie nie zostanie powtórzone w stosunku do kolejnego pracownika.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.