Limity płatności gotówką w UE – od jakiej kwoty już nie zapłacimy?

Zgodnie z decyzją przyjętą przez Radę Unii Europejskiej 30 maja 2024 roku, od 2027 roku obowiązywać będą nowe przepisy dotyczące limitów płatności gotówką w UE. Działania te mają ograniczyć problem prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Co dokładnie oznacza to dla obywateli i ile wyniesie limit płatności gotówką w UE?

Limity płatności gotówką w UE

30 maja 2024 roku Rada Unii Europejskiej przyjęła pakiet nowych przepisów, dążąc do zwiększenia skuteczności walki z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu.

Nowe regulacje, które stały się pewnego rodzaju odpowiedzią na rosnące wyzwania związane z nielegalnym przepływem środków finansowych, wdrażają szereg zabezpieczeń zapewniających ochronę europejskiego systemu finansowego.

Oficjalny komunikat, wydany przez przedstawicieli Rady Unii Europejskiej, stanowi, że zgodnie z przyjętymi regulacjami wprowadzony zostanie limit płatności gotówką w wysokości 10 000 euro (ok. 42 000 zł – po kursie z czerwca 2024). W praktyce wszelkie transakcje gotówkowe przewyższające tę kwotę będą zabronione. Tym samym ich zawarcie będzie możliwe wyłącznie za pośrednictwem drogi elektronicznej, np. przelewem.

W efekcie, w sytuacji gdy przedsiębiorca A, który prowadzi małą firmę zajmującą się handlem detalicznym, będzie chciał kupić nowy sprzęt dla swojego sklepu od zagranicznego dostawcy – przedsiębiorcy B – i zapłacić za niego gotówką, będzie mógł to zrobić pod warunkiem, że całkowity koszt zakupu nie przekroczy 10 000 euro. Inne warunki wymuszą na przedsiębiorcy A wybór odmiennej metody płatności, ponieważ przedsiębiorca B nie będzie mógł legalnie przyjąć gotówki. Za wszelkie naruszenia w tym obszarze grożą kary.

Limity płatności gotówką w UE a kary

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu można znaleźć informację, że za naruszenie ustalonego limitu płatności gotówką w UE przedsiębiorcom grożą określone kary.

Sam urząd posiada prawo do nakładania kar pieniężnych na podmioty, które celowo lub przez zaniedbanie naruszają wymogi określone w rozporządzeniu. Kwoty kar finansowych są precyzyjnie określone, a ich wysokość uzależniona jest od rodzaju naruszenia, a także od liczby państw członkowskich, w których działa dany podmiot.

Przykładowo uzasadnionym następstwem zidentyfikowania poważnych, wielokrotnych lub systematycznych naruszeń wykrytych w dwóch krajach członkowskich, w których dany przedsiębiorca prowadzi biznes, jest nałożenie przez UE kary od 100 000 euro do 2 000 000 euro.

Dobór kary do innych rodzajów naruszeń także opiera się na dokładnych wytycznych pozostających w zgodzie z ustalonymi limitami i warunkami. Maksymalna wysokość kary za poważne, wielokrotne lub systematyczne naruszenia nie przekracza 10% całkowitego rocznego obrotu podmiotu zobowiązanego w poprzednim roku obrotowym. Natomiast w przypadku odmiennych nagięć maksymalna wysokość kary wynosi 10 000 000 EUR.

Rola urzędu w kontekście nowych limitów

Wraz z przyjęciem nowych przepisów ustanowiona została agencja z siedzibą we Frankfurcie, do której nadrzędnych zadań należy nadzorowanie pracy podmiotów zaangażowanych w przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Nazwana oficjalnie Urzędem ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (AMLA) agencja ma dodatkowo koordynować działania na poziomie całej Unii Europejskiej.

AMLA staje się więc organem unijnym posiadającym osobowość prawną, a w każdym państwie członkowskim posiada zdolność prawną o najszerszym zakresie przyznanym przez prawo krajowe osobom prawnym. Ponadto urząd wyróżniać będzie możliwość nabywania i zbywania ruchomości i nieruchomości, a także legalność pełnienia funkcji strony w postępowaniach sądowych.

AMLA będzie reprezentowany przez jego przewodniczącego. Sam urząd będzie odpowiedzialny za monitorowanie sytuacji na rynku wewnętrznym pod kątem prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, ocenę zagrożeń oraz ryzyka, a także zbieranie i analizowanie informacji dotyczących niedociągnięć stwierdzonych w stosowaniu przepisów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu przez podmioty zobowiązane, jak na przykład przedsiębiorstwa.

Urzędowi przypisano również obowiązek prowadzenia w odniesieniu do podmiotów sprawujących nadzór finansowy i niefinansowy, a także jednostek analityki finansowej, działań obejmujących m.in. monitorowanie, ocenę i wspieranie pracy tych podmiotów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Łatwo dostrzec, że nowe przepisy nadają AMLA szereg uprawnień, w tym do wydawania decyzji skierowanych do wybranych podmiotów zobowiązanych oraz stosowania środków administracyjnych i nakładania kar pieniężnych w przypadku nieprzestrzegania decyzji. Urząd będzie miał też możliwość żądania informacji od podmiotów sprawujących nadzór finansowy i niefinansowy, a także od jednostek analityki finansowej oraz wydawania wytycznych i zaleceń.

Wymiar limitów płatności gotówką w Polsce

Wprowadzone zmiany warto zinterpretować również w odniesieniu do poszczególnych krajów członkowskich, w tym samej Polski. Zgodnie z informacjami przedstawionymi w ustawie Prawo przedsiębiorców ustalono, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą powinno odbywać się za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy w przypadku, gdy jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15 000 zł.

Oznacza to, że w Polsce już obowiązuje limit płatności gotówką i na ten moment wynosi on 15 000 zł. Jednak w tym miejscu istotne staje się podkreślenie, że limit ten dotyczy transakcji dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami, a więc w segmencie B2B. Transakcje między przedsiębiorcą a osobą fizyczną nie podlegają powyższym regulacjom. Ponadto kwoty w walutach obcych należy przeliczać na złote według kursu średniego walut ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski.

Konsekwencje naruszania limitów

Przejawy naruszania przez przedsiębiorców wytycznych dotyczących limitów płatności gotówką w Polsce łączą się z ryzykiem poniesienia przez nich istotnych konsekwencji. Bazując na polskich przepisach prawa, zaliczenie przez przedsiębiorcę do kosztów uzyskania przychodów wydatków o wartości powyżej 15 000 zł opłaconych gotówką rodzi zobowiązanie do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo zwiększenia przychodów w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, jeśli nie ma możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów.

Tworzy więc to dla przedsiębiorców obowiązek dokładnego rejestrowania płatności oraz stosowania się do limitów. Nieprzestrzeganie tych zasad może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych, które w ostateczności są w stanie negatywnie oddziaływać na kondycję finansową całego przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorcy a limity płatności gotówką w UE

Odwołując się do samego rozporządzenia przyjętego przez Radę Unii Europejskiej odnośnie limitów płatności gotówką w UE, regulacje te można postrzegać w kategoriach pewnego rodzaju utrudnienia dla niektórych branż, szczególnie tych, w których to chętnie płaci się gotówką. Dobry przykład stanowi branża budowlana, gdzie powszechnym rozwiązaniem jest obrót gotówką wśród podwykonawców lub za zakup materiałów budowlanych. Nowe ograniczenia mogą więc wywrzeć realny wpływ na płynność finansową firmy oraz utrudnić prowadzenie codziennej działalności.

Jednak oprócz rygorystycznych kar finansowych za nieprzestrzeganie tych ograniczeń, nowe przepisy to również szereg praktycznych wyzwań dla przedsiębiorców. Pierwszym z nich jest konieczność dopasowywania procesów księgowych do nowych wymogów. Przedsiębiorcy już wkrótce, odwołując się do perspektywy trzech lat, będą musieli dokładnie monitorować rodzaj transakcji, ich wartość oraz sposób dokonywania płatności, aby nie narazić się AMLA i uniknąć nieprzestrzegania przepisów.

Alternatywy dla gotówki

Nowe limity płatności gotówkowych w UE zmuszają przedsiębiorców do rozpoczęcia poszukiwania alternatywnych środków płatności, automatycznie zwracając się ku elektronicznym systemom płatności. Czy jednak jest to chętnie wybierane rozwiązanie?

Przywołując wyniki przeprowadzonego przez Mastercard badania w 2019 roku, zauważalna jest coraz większa skłonność przedsiębiorców do korzystania z bezgotówkowych form płatności. Dane pochodzące z drugiej odsłony raportu „Przedsiębiorca w bezgotówkowym świecie” ukazują, że MŚP w Polsce coraz częściej wybiera bezgotówkowe instrumenty płatnicze do rozliczeń biznesowych i płatności realizowanych przez pracowników.

W raporcie Mastercard podkreślono wzrost częstotliwości korzystania z kart płatniczych przez różnego rodzaju firmy. Są one wykorzystywane zarówno w obszarze rozliczeń z dostawcami, jak i opłacania bieżących kosztów działalności. Już co trzeci przedsiębiorca decyduje się na dokonanie płatności za pomocą firmowej karty. Uzasadnione staje się więc wnioskowanie o postępującym wzroście popularności tej formy transakcji.

Dodatkowo raport pokazuje, że przedsiębiorcy cenią sobie głównie prostotę, wygodę oraz bezpieczeństwo płatności bezgotówkowych, co znajduje odzwierciedlenie w mocnych stronach wykorzystywania kart płatniczych. Ich użytkowanie ułatwia nie tylko szybkie i wygodne rozliczenia, ale także minimalizuje ryzyko kradzieży i oszustw. Ponadto przedsiębiorcy zyskują pomocne narzędzie do kontrolowania wydatków oraz wgląd do historii płatności swoich pracowników, co zwiększa transparentność i efektywność prowadzenia biznesu.

A jakie stanowisko przyjmują konsumenci? Ta grupa też docenia potencjał płatności bezgotówkowych. Dowodzi tego badanie przeprowadzone w 2022 roku przez operatora płatności Tpay i firmę badawczą SW Research, w którym to zauważono, że na czele ulubionych form płatności Polaków nadal znajdują się BLIK, przelew online oraz karty płatnicze.

Zdecydowanie największym uznaniem cieszy się BLIK, jednak widoczna jest także rosnąca popularność przelewu online. Równolegle karty płatnicze, chociaż ich popularność spadła na przestrzeni ostatnich lat, nadal pozostają jedną z preferowanych metod.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest,TikTok.