Wszelkiego rodzaju dyskryminacje, w tym również ze względu na wiek są częścią zachowań nieetycznych występujących w środowisku pracy. Zachowania nieetyczne i dyskryminacja wpływają negatywnie na atmosferę pracy i stosunki międzyludzkie. Przedsiębiorstwa w dążeniu do realizacji głównego celu, jakim jest osiągnięcie zysku nie mogą zapominać o przestrzeganiu norm moralnych. Zasady etyki zawodowej są bardzo ważnym czynnikiem kształtowania kultury organizacyjnej. Wszelkie odchylenia od tych zasad powinny być natychmiast korygowane i eliminowane. Dyskryminacja ze względu na wiek dotyczy przede wszystkim osób w starszym wieku, które w świetle stereotypowego myślenia postrzegane są, jako bardziej powolne, mniej bystre i wydajne. Niestety takie poglądy często są bardzo krzywdzące i niesprawiedliwe, ponieważ starsi pracownicy mają jeden zasadniczy atut – doświadczenie zawodowe.

Dyskryminacja ze względu na wiek w miejscu pracy – omówione zagadnienia:

  1. Pojęcie dyskryminacji ze względu na wiek i jej rodzaje
  2. Przejawy dyskryminacji
  3. Działania zapobiegające ageizmowi
  4. Podsumowanie

Pojęcie dyskryminacji ze względu na wiek i jej rodzaje

Dyskryminacja z powodu wieku określana również mianem ageizmu polega na złym lub gorszym traktowaniu pracowników będących w określonej kategorii wiekowej.Dyskryminacja ta dotyczy zarówno młodych, jak i starszych osób. Jednakże w praktyce przedsiębiorstw negatywnym działaniom poddawane są najczęściej osoby powyżej 50 roku życia. Ageizm przejawia się irracjonalnymi zachowaniami, poglądami i przesądami odnoszącymi się do osób w pewnym wieku. Współpracownicy i przełożeni przejmują stereotypowe założenia na temat fizycznych lub umysłowych predyspozycji starszych pracowników. Zachowania nieetyczne wobec osób dyskryminowanych wywołują u nich niższe poczucie własnej wartości, powodują rezygnację z rozwoju zawodowego i przysługujących im praw.

Co wpływa na takie zachowania? Podłożem mogą być różne zjawiska, opinie i poglądy. Między innymi wszechobecny w mediach kult młodości, umacnianie negatywnych stereotypów dotyczących starości wynikających z braku wiedzy o wieku dojrzałym, a także wzrost bezrobocia wymuszający konkurencję na rynku pracy. Bardzo powszechnym i często powtarzanym poglądem jest to, że osoby starsze więcej i częściej chorują, są mniej wydajne, mają określone nawyki, są nieelastyczne, boją się zmian, nie chcą się szkolić, nie znają języków obcych oraz nie nadążają za nowymi technologiami. A głównym celem ich pracy jest przeczekanie do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Dyskryminacja może przybierać formę bezpośrednią lub pośrednią. O dyskryminacji bezpośredniej mówimy, gdy pracownik ze względu na wiek traktowany jest gorzej w różnych aspektach w porównaniu do swoich współpracowników. Natomiast dyskryminacja pośrednia dotyczy sytuacji, gdy przy zastosowaniu pozornie neutralnego kryterium występują dysproporcje w odniesieniu do jednej osoby bądź grupy. Na przykład obniżenie stawki godzinowej ze względu na skrócony czas pracy danego zespołu, w którym przeważają osoby starsze.

Przejawy dyskryminacji

Przejawy ageizmu występują na wszystkich etapach zatrudnienia: rekrutacji, adaptacji, trwania stosunku pracy i rozwiązania umowy. W ogłoszeniach o pracę często spotykamy takie sformułowanie: ,,dołącz do młodego i prężnego zespołu”, co z góry sugeruje górną granicę wieku. Ponadto oferowane warunki płacowe dla starszych pracowników są często niższe, a ich ścieżka kariery zawodowej jest ograniczona. W przypadku konieczności przeprowadzenia redukcji etatów to zazwyczaj najstarsze osoby są wskazywane, jako pierwsze do zwolnienia. Dyskryminacja ze względu na wiek najczęściej przejawia się w:

  • Zamieszczanie w ogłoszeniu o pracę bezpośredniej bądź zawoalowanej informacji w zakresie preferencji wieku, wyznaczenie wieku, jako kryterium rekrutacji.
  • Niesprawiedliwe opinie w zakresie umiejętności i możliwości zawodowych starszych pracowników, przykre komentarze.
  • Odmowa zatrudnienia ze względu na wiek, a nie posiadane umiejętności, kwalifikacje i zasób wiedzy.
  • Brak możliwości rozwoju zawodowego i awansu.
  • Wypłacanie niższego wynagrodzenia, pomimo takiego samego zakresu obowiązków i odpowiedzialności.
  • Zmuszanie starszych pracowników do przechodzenia na emeryturę.

Działania zapobiegające ageizmowi

Wielu pracodawców zapomina, że starsi pracownicy to najczęściej osoby, które posiadają duże doświadczenie zawodowe, są wykwalifikowane, lojalne i zaangażowane w sprawy firmy. Dostrzeżenie tego potencjału może przynieść wiele korzyści dla obu stron. Już podczas procesu rekrutacji warto jest się otworzyć na dojrzałych kandydatów, ponieważ mogą oni wnieść dodatkowe wartości do firmy w postaci wiedzy i odmiennego spojrzenia popartego doświadczeniem.

Kluczem do sukcesu wprowadzenia starszych pracowników do firmy jest zbudowanie odpowiedniej kultury organizacyjnej, opartej na różnorodności. Tym bardziej, że w czasach powszechnej globalizacji coraz częściej spotyka się zespoły złożone z osób o różnym kolorze skóry, pochodzeniu, wyznaniu no i wieku. Dlatego tak istotne jest zacieranie i ograniczanie uprzedzeń związanych z odmiennością. Po zatrudnieniu dojrzałego pracownika warto zadbać o odpowiedni onboarding w sposób umożliwiający asymilację z grupą. Następnym zasadniczym elementem jest zadbanie o jego rozwój zawodowy, dostęp do szkoleń i równe szanse w drodze do awansu. Należy również pamiętać o szczerej rozmowie, przekazywaniu informacji zwrotnych oraz umacnianiu partnerskich relacji.

Takie działania pozwolą na poznanie i wykreowanie potencjału pracownika oraz jego oczekiwań. Istotną rolę w takim przypadku odgrywają menedżerowie zgodnie z zasadą, że przykład idzie z góry. Warto organizować jest różne przedsięwzięcia integracyjne, w celu ,,oswojenia” odmienności. Ponadto menedżer w przypadku zauważenia działań wyglądających jak dyskryminacja ze względu na wiek, powinien szybko reagować i podejmować działania korygujące. Takie podejście będzie miało istotny wpływ na jakość i skuteczność dalszej współpracy pracowników w różnym wieku. Dzięki temu nie doświadczą niesprawiedliwości i nierównego traktowania w miejscu pracy.

Indywidualne podejście do pracowników umożliwi zrozumienie odmiennych potrzeb i możliwości każdego z nich. Przy tym należy pamiętać, że cechy powszechnie przypisywane danemu pokoleniu nie zawsze są adekwatne i dotyczą każdego z reprezentantów z danej grupy wiekowej.

Podsumowanie

Zrozumienie istoty równego traktowania wszystkich pracowników bez względu na wiek jest gwarancją sukcesu budowania otwartego i życzliwego zespołu, funkcjonującego w środowisku pracy, w którym liczy się jedynie wspólny cel, kompetencje i wiedza. Im więcej organizacja podejmie działań skupionych na rozwijaniu różnorodności i odmienności, tym mniejsze będzie prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań nieetycznych. A jest to o tyle istotne, że wszelkie zachowania dyskryminacyjne ze względu na wiek są przyczyną przewlekłego stresu osób dyskryminowanych, wynikających z obawy utraty pracy przed uzyskaniem uprawnień emerytalnych i trudnościami ze znalezieniem nowego zatrudnienia. Ponadto stres wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, psychologicznymi i społecznymi, które negatywnie wpływają na atmosferę pracy i relacje interpersonalne.

Dyskryminacja ze względu na wiek może wynikać z różnic międzypokoleniowych, dlatego sprawdź również: Kwestie pokoleniowe w miejscu pracy

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest.

Dyskryminacja ze względu na wiek w miejscu pracy nicole mankin avatar 1background

Autor: Nikola Maniecka

HR menadżerka, którą cechuje umiejętność budowania pozytywnej atmosfery i tworzenia wartościowego środowiska dla pracowników. Sprawia jej ogromną radość dostrzeganie potencjału utalentowanych osób i mobilizowanie ich do dalszego rozwoju.