Dlaczego samoocena pracowników jest tak ważna?

Samoocena jest zazwyczaj elementem oceny pracowniczej 180 lub 360 stopni. Może być również realizowana przez samego pracownika w przypadku, gdy ma poczucie, że jego rozwój zawodowy nie przebiega zgodnie z jego oczekiwaniami. Jest przydatnym narzędziem do planowania kariery. Warto jest skonstruować arkusz z pytaniami i postarać się udzielić na nie obiektywnych odpowiedzi. Opisowa samoocena pozwala na wskazanie naszych słabych i mocnych stron oraz wskaże na nasze dążenia i plany zawodowe.

Dlaczego samoocena pracowników jest tak ważna? – omówione zagadnienia:

1. Samoocena, jako element oceny pracownika
2. Cel i kryteria oceny
3. Elementy samooceny
4. Zalety i wady samooceny
5. Podsumowanie

Samoocena, jako element oceny pracownika

Samoocena pracownika zazwyczaj jest częścią opisowej oceny pracowniczej realizowanej przez pracodawcę. Ocena pracowników jest narzędziem do kontroli, pomaga rozwijać kompetencje, osiągać lepsze wyniki pracy oraz jest nieocenionym źródłem wiedzy dla przełożonych i działu HR. W ocenie pracowników przeprowadzanych metodą 180 stopni źródłem informacji jest ocena pochodząca od przełożonego oraz samoocena. Natomiast w ocenie 360 stopni informacja zwrotna pochodzi z czterech różnych źródeł: od przełożonych, współpracowników, podwładnych oraz samooceny.

Ocena pracownicza ma zazwyczaj charakter systematyczny i okresowy. Jest to narzędzie diagnostyczne za pomocą, którego ocenia się czy dana osoba spełnia wymagania zajmowanego stanowiska oraz czy poprawnie wywiązuje się ze swoich obowiązków. Na podstawie oceny można zdiagnozować obszary wymagające korekty i stworzyć plan dalszego rozwoju. Okresowa ocena pracownika to również świetna okazja do sprawdzenia, czy dana osoba potrafi być w odniesieniu do oceny swojej osoby obiektywna i czy radzi sobie z konstruktywną krytyką.

Cel i kryteria oceny

Podstawowym celem oceny pracowniczej jest ustalenie stopnia w jakim pracownik wywiązuje się ze swoich obowiązków oraz czy jego potrzeby zawodowe są zbieżne z najważniejszymi celami przedsiębiorstwa. W przypadku stwierdzenia niedopasowania ocenianego pracownika do zajmowanego stanowiska podejmowane są działania naprawcze w tym zakresie. Natomiast jeśli ocena wypadnie pozytywnie to można wiedzę i umiejętności pracownika wykorzystać do przeszkolenia i adaptacji nowo zatrudnionego personelu. Pozytywna ocena jest również podstawą premiowania, podwyżki i awansu.

Ocenę pracowników realizuje się na podstawie określonych kryteriów, które determinowane są przez rodzaj i charakter stanowiska. Najczęściej ocenie podlegają takie obszary, jak:

• Wiedza specjalistyczna, kompetencje i umiejętności,
• Terminowość realizowanych zadań,
• Zarządzanie czasem pracy, umiejętność planowania i przewidywania przyszłych zdarzeń,
• Organizacja i samodyscyplina oraz ich wpływ na wydajność i efektywność pracy,
• Komunikatywność i umiejętność współpracy, nawiązywanie relacji interpersonalnych,
• Znajomość procedur i obowiązujących przepisów oraz sposób ich przestrzegania,
• Rozwój zawodowy i podnoszenie kwalifikacji.

Elementy samooceny

Opisowa samoocena umożliwia analizę słabych i mocnych stron pracownika. Wskazując na dotychczasowe sukcesy oraz porażki zawodowe łatwiej jest dostrzec nowe ścieżki i kierunki kariery. Prawidłowo sporządzona samoocena będzie uzupełnieniem podczas okresowej rozmowy ewaluacyjnej. Otrzymany feedback od przełożonego wykreuje aktualną pozycję i sytuację zawodową pracownika. Dokonując samooceny należy skupić się na wynikach pracy, poprzez wskazanie czy uległy one poprawie, czy pogorszeniu. Niezbędne jest również określenie naszych zalet i wad w pracy.

W przypadku samooceny będącej częścią okresowej oceny pracowniczej pracownik otrzymuje gotowy arkusz z pytaniami. Kluczowe elementy samooceny to:

• osiągnięcia i porażki zawodowe:z jakich osiągnięć zawodowych jesteś najbardziej dumna/y? Jaka była twoja największa porażka?
• mocne i słabe strony:czy posiadasz cechy, które wyróżniają cię pozytywnie na tle innych pracowników? Jakie cechy mogą przeszkodzić ci w realizacji kariery zawodowej?
• współpraca i kontakty interpersonalne:jakie zachowanie najbardziej przeszkadza ci w pracy? Co dobrego i co złego powiedzieliby o tobie twoi współpracownicy?
• cele zawodowe pracownika w krótszym i dłuższym okresie czasu:co jest twoim celem zawodowym w najbliższych miesiącach? Na jakim stanowisku widzisz siebie za pięć lat?
• podsumowanie dotychczasowej kariery:czy stanowisko, które obecnie zajmujesz jest dla siebie satysfakcjonujące?

Zalety i wady samooceny

Obiektywna samoocena kompetencji pracownika nie jest łatwym zadaniem, głównie ze względu na zachowanie obiektywizmu przy ocenie własnej osoby. Jak w każdej metodzie oceny można wskazać na jej korzyści i wady. Mocne strony samooceny to możliwość poprawy wydajności i efektywności pracy, diagnoza potencjału rozwoju pracownika, możliwość wyrównania luki kompetencyjnej pomiędzy poszczególnymi osobami na tych samych stanowiskach, uzyskanie obrazu cech osobowościowych danego pracownika oraz poznanie jego podejścia do oceny własnej osoby. Ponadto samoocena udrażnia proces komunikacyjny oraz kształtuje postawy prorozwojowe poprzez konfrontację wyników samooceny z wynikami oceny dokonanej przez przełożonego.

Natomiast słabe strony samooceny związane są przede wszystkim z trudnością oceny własnej osoby. Zazwyczaj postrzegamy siebie oraz osiągane przez nas wyniki pracy dużo bardziej pozytywnie niż przełożeni i współpracownicy. Ponadto trudno jest się nam przyznać się do popełnienia błędu. W naturze człowieka jest to, że chcemy przedstawić się zawsze od jak najlepszej strony. A w przypadku porażki będziemy obarczać winą inne osoby lub sytuacje. Kolejnym negatywnym aspektem samooceny jest to, że niektórzy pracownicy traktują ją głównie, jako narzędzie kontroli, coś co może ich ograniczyć i pozbawić przysługujących im praw.

Podsumowanie

Lojalni i kompetentni pracownicy są najcenniejszym zasobem każdej organizacji. Samoocena będąca częścią oceny pracowniczej umożliwia wytypowanie najlepszych pracowników i wskazanie im adekwatnej ścieżki rozwoju zawodowego. W ten sposób pracodawca może uzyskać efektywny i skuteczny personel, który będzie zadowolony z warunków zatrudnienia i zwiąże się z firmą na długie lata.

Przeczytaj również: Jak działa ocena oparta na kompetencjach?

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest.