Jak radzić sobie z syndromem oszusta w pracy?

Syndrom oszusta jest dość częstym zjawiskiem występującym w środowisku pracy. Obawa przed utratą pracy, brak poczucia własnej wartości i nieustanne porównywanie się do innych negatywnie wpływa na życie zawodowe. Poczucie braku dopasowania do danej posady albo wręcz myślenie, że na nią nie zasługujemy doprowadzi do sytuacji, w której będziemy pracować poniżej swoich kompetencji i możliwości. W tym momencie dobrze jest zadać sobie pytanie, czy jednak nie zasługuję na coś lepszego? A z problemem akceptacji własnych umiejętności warto zgłosić się do psychologa.

Jak radzić sobie z syndromem oszusta w pracy? – omówione zagadnienia:

1. Czym jest syndrom oszusta w pracy?
2. Przyczyny powstania syndromu oszusta
3. Jak się objawia syndrom oszusta?
4. Jak przezwyciężyć syndrom oszusta w pracy?
5. Podsumowanie

Czym jest syndrom oszusta w pracy?

Syndrom oszusta jest zjawiskiem z dziedziny psychologii indywidualnej. Termin ten został zdefiniowany przez psychologów Pauline Rose Clance i Suzanne Imes w 1978 roku podczas badania syndromu oszustwa u kobiet. Jest to określenie, które odnosi się do braku wiary we własne możliwości, osiągnięcia i kompetencje. Syndrom oszusta dotyczy wielu osób bez względu na płeć, wykształcenie i zajmowaną pozycję społeczną i zawodową. Jest to zjawisko o tyle szkodliwe, że może przeszkodzić w realizacji kariery zawodowej i w osiągnięciu sukcesu, na który zasługujemy.

Osoby zmagające się z tym syndromem mają zniekształcone przekonanie, że współpracownicy mylą się co do ich wysokich kwalifikacji, których ich zdaniem oni nie posiadają. Syndrom ten dotyka najczęściej osoby zmagające się z nadmiernym stresem i z niską samooceną. Uważają one, że ich osiągnięcia zależą od szczęścia lub innych czynników zewnętrznych, ale nie od ich wiedzy, talentu i ciężkiej pracy. Minimalizują bądź lekceważą dowody potwierdzające ich kompetencje, a sukcesy przypisują przypadkowi.

Przyczyny powstania syndromu oszusta

Przyczyny pojawienia się syndromu oszusta mogą być różne i związane ze środowiskiem lub sytuacją rodzinną. Ponadto źródłem problemu mogą być również czynniki behawioralne. Na pewno syndrom ten kształtuje się przez wiele lat, a objawia się już we wczesnych latach dziecięcych. Niewłaściwe wartości wpojone w dzieciństwie, np. mówienie dziecku, że aby być kochanym i zasługiwać na miłość to musi się wyróżnić i coś osiągnąć sprawia, że w życiu dorosłym czuje się ono bezwartościowe. Stawianie zbyt dużych wymagań w stosunku do dziecka, np. dlaczego dostałeś tylko czwórkę ze sprawdzianu? Przecież to nie było trudne, inni dostali piątki powoduje również, że w życiu dorosłym taka osoba zmaga się z niską samooceną. Natomiast w odniesieniu do czynników behawioralnych należy wspomnieć o nadmiernym poczuciu lęku i niepokoju, neurotyzmie, czyli nadmiernym przeżywaniu negatywnych emocji prowadzącym do stanów lękowych oraz o skłonności do nadmiernego perfekcjonizmu.

Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii i powszechnym dostępem do Internetu pojawiła się jeszcze jedna grupa czynników wpływających na powstanie syndromu oszusta:

• Przesyt informacyjny – natłok informacyjny może sprawić, że wzrośnie w nas poczucie tego, jak w wielu płaszczyznach brakuje nam wiedzy i jak wiele jest tematów, których nie znamy.
• Krzywa uczenia się jest to zależność pomiędzy posiadaną wiedzą w czasie, a przeświadczeniem o byciu ekspertem w danej dziedzinie. Zgłębiając dany temat widzimy ile jest lepszych od nas osób i że do ich poziomu nawet nie mamy szans dorównać.
• Syndrom małego Azjaty – termin ten pojawił się w grach internetowych, jako żart, który oznaczał, że bez względu jak dobrze ktoś gra to i tak pokona go jakiś mały Azjata.

Jak się objawia syndrom oszusta?

Syndrom oszusta może objawiać się w różny sposób, a swoje odzwierciedlenie ma przede wszystkim w środowisku pracy. W życiu zawodowym osoba z takim syndromem będzie wycofana, a w swoich zadaniach nastawiona jedynie na przetrwanie, bez wiary w możliwość osiągnięcia sukcesu, pomimo posiadanych odpowiednich kompetencji. W realizacji obowiązków służbowych będzie dążyła do perfekcjonizmu, pracując pod ogromną presją i narażając się na wypalenie zawodowe.

Ten typ osoby ciągle się zmusza do pozostawania w pracy po godzinach, w celu samego faktu bycia w pracy. W czasie nadgodzin raczej nie wymyśli niczego nowego ani nie zrealizuje dodatkowych zadań, potrzebne jest jej samo poczucie, że przeznacza na pracę naprawdę dużo czasu. Będzie to osoba z poczuciem samotności i izolacji. Jej relacje w pracy będą mało efektywne i raczej chłodne. Wewnętrznie będzie miała poczucie nieadekwatności oraz uporczywe i powtarzalne poczucie wstydu i zwątpienia w siebie.

Jak przezwyciężyć syndrom oszusta w pracy?

Walka z syndromem oszusta wymaga przede wszystkim zmiany sposobu myślenia o sobie i własnych ograniczeniach. Kolejnym krokiem jest wizyta u psychologa/terapeuty lub znalezienie grupy wsparcia o podobnym doświadczeniu. Pomocne mogą okazać się również treningi asertywności lub warsztaty psychologiczne dla osób borykających się z problemem niskiego poczucia własnej wartości. Warto również wdrożyć w pracy zawodowej katalog pewnych zasad:

• Jeżeli uważasz, że jesteś nowicjuszem w tym co robisz to znajdź korzyści i wprowadź nowe rozwiązania.
• Skoncentruj się na aktualnym stanie wiedzy, a nie na samym procesie nauki. W ten sposób nie będziesz podważać swoich kompetencji.
• Uświadom sobie, że nie jesteś sam ze swoim problemem. Syndrom oszustwa dotyczy wielu osób również tych zajmujących wysokie stanowiska w pracy.
• Rób notatki ze swoich osiągnięć i małych sukcesów. Słowo pisane ma większą moc i trwale wpisze ci się w pamięć.
• Zrób listę swoich umiejętności i kompetencji. Powód ten sam co punkt powyżej.
• Skup się na uzupełnieniu kwalifikacji tylko niezbędnych dla dalszego rozwoju zawodowego.
• Umiejętnie zarządzaj czasem i zadaniami, w ten sposób zyskasz większą pewność siebie.
• Pamiętaj, że dążenie do bycia najlepszym nie jest niczym złym, ale nie można być najlepszym we wszystkim. Nie daj się pokonać perfekcjonizmowi.

Istotne jest, aby osoby z syndromem oszusta nauczyły się akceptować pochwały, rozpoznawać swoje osiągnięcia oraz zaakceptować fakt, że otrzymany awans jest efektem ich wiedzy i ciężkiej pracy, a nie przypadku.

Podsumowanie

Zjawisko syndromu oszusta jest jeszcze przez psychologów nie do końca zbadane. Do diagnozy tego zjawiska zostały opracowane specjalne testy, które pomogą ustalić przyczynę oraz stopień zaawansowania. Należy pamiętać, że nie jest to żadne zaburzenie ani tym bardziej choroba psychiczna. Jest to pewien rodzaj dysfunkcji ograniczający rozwój zawodowy i radość z osiągniętych sukcesów. Praca nad sobą nigdy nie jest łatwa, ale warto podjąć ten wysiłek, w celu poznania uczucia satysfakcji, wolności i radości z dobrze zrealizowanej pracy.

Sprawdź również: Różnica między zarządzaniem wydajnością a oceną wydajności

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, YouTube, Pinterest.